ارزیابی و تحلیل وضعیت پایداری در کلانشهرها، مطالعه موردی: مناطق ده گانه تبریز

توسعه شهری بر اساس اصول توسعه پایدار یکی از مفاهیم اصلی شهرسازی در دهه های گذشته بوده است. اصطلاح توسعه پایدار شهری به معنای فراهم آوردن زمینه های لازم برای استفاده متعادل و کارآمد از منابع شهری است تا تمام شهروندان بتوانند از زیرساخت های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی شهری متناسب با نیازهای خود بهره مند شوند. تحقیق حاضر با هدف بررسی وضعیت پایداری در کلان شهر تبریز صورت گرفته است. پژوهش از نوع توصیفی - تحلیلی است. جامعه این پژوهش، ساکنین مناطق ده گانه تبریز می باشند. با استفاده از فرمول کوکران و به روش تصادفی ساده، 500 نفر از افراد بالای 15 سال به عنوان حجم نمونه انتخاب گردید. روایی پرسشنامه توسط کارشناسان مورد تائید قرارگرفته است. پایایی بخش های مختلف پرسشنامه نیز با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ 876/0 الی 881/0 به دست آمد. برای ارزش گذاری متغیرها از روش تاپسیس فازی و برای ارزیابی وضعیت پایداری از مدل بارومتر پایداری استفاده شد. همچنین برای استنباط و بررسی وضعیت آزمون پذیری داده ها از آزمون های آماری Anova، آزمون T و آزمون های تعاقبی توکی و شفه استفاده شد. ترسیم نقشه های مربوط به وضعیت پایداری مناطق شهری تبریز با استفاده از نرم افزار GIS صورت گرفته است. بر اساس نتایج به دست آمده، منطقه 8 پایدارترین و منطقه 3 ناپایدارترین منطقه در شهر تبریز است. همچنین کل مناطق ده گانه تبریز با ارزش پایداری 591/0 در وضعیت پایداری متوسط قرار دارند. وضعیت کل مناطق ازنظر رفاه انسانی و رفاه اکوسیستمی نیز به ترتیب برابر با 548/0 و 515/0 بوده است. نتایج آزمون های T و Anova نیز نشان داد که مطابق نتایج بارومتر پایداری به ترتیب ابعاد کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی قرار دارند. آزمون های توکی و شفه نیز شکاف پایداری بین ابعاد مختلف پایداری را اثبات نمود. درنهایت با توجه به یافته های پژوهش و با در نظر گرفتن وضعیت مناطق ده گانه شهر تبریز، پیشنهادات کاربردی متناسب با ابعاد مختلف توسعه پایدار شهری ارائه شده است.