پایش دمای شب هنگام سطح زمین در گستره ایران مبتنی بر برونداد سنجنده MODIS

برآورد دمای سطح زمین (LST) برای طیف گسترده ایی از برنامه ریزی های کاربردی مانند کشاورزی، جزیره حرارتی شهری (UHI)، مدیریت انرژی، فرین های آب هوایی و مطالعات دگرگونی آب و هوایی کاربرد دارد. فرآورده های LST مودیس به به صورت پیوسته و در ردیف های منظم ارائه می شوند و تغییرات فضایی-زمانی را به شکل محصولات روزانه، هشت روزه و ماهانه به صورت جهانی پردازش می کنند. هدف از این پژوهش واکاوی برونداد داده های سنجنده مودیس به منظور توزیع دمای شب هنگام سطح زمین در گستره ایران است. به این منظور داده های دمای سطح زمین مودیس که با استفاده از خوارزمیک روز-شب تولید شدند؛ برای دوره آماری 2001- 2015 میلادی مبتنی بر برونداد فرآورده موسوم به MOD11C3 (V5) استخراج گردید. سپس آرایه ای به ابعاد 62258×4855 تشکیل شد. در این آرایه 62258 تعداد یاخته ها با تفکیک مکانی 5 کیلومتر و 4855 نماینده روزها تعیین و در گام بعدی این آرایه به 62258×12 تقلیل یافت که 12 نماینده ماه های سال می باشد. برای پایش نهایی از روش زمین آمار کریجینگ برای پهنه بندی دمای سطح زمین استفاده شد. نتایج نشان داد کمینه دمای شب هنگام سطح زمین ازنظر زمانی در ماه های دسامبر تا فوریه رخ می دهد و میزان آن تا 20- درجه سلسیوس می رسد. ازنظر مکانی نیز این مناطق منطبق بر ارتفاعات و الگوی ناهمواری ها، به ویژه نیمه غربی، شمالی و شمال غرب و شمال خراسان می باشد. ماه سپتامبر واسطه دگرش دمای شب هنگام سطح زمین از دوره گرم سال به دوره سرد سال و ماه مارس واسطه دگرش دوره سرد سال به دوره گرم سال محسوب می شود. کانونی از دماهای گرم شب هنگام سطح زمین در ماه های مختلف سال قابل مشاهده است. ازنظر زمانی این دماهای گرم از آوریل تا سپتامبر بر مناطق گرمسیری حکم فرمایی می کنند. تنوع دمای شب هنگام سطح زمین در ایران زیاد است، ارتفاعات و ناهمواری ها عامل کارسازی در شکل گیری وضعیت و میزان دمای شب هنگام سطح زمین در ایران محسوب می شوند.