مقایسه شیوه جعفر تبریزی، میرعماد حسنی و محمدرضا کلهر در قالب کتابت نستعلیق

نستعلیق مهم ترین خط ابداعی ایرانیان است که زیبایی های آن در قالب های مختلف پدیدار شده است. این خط بخشی از مسیر تکامل خود را در بستر کتابت متون پیمود. در همین ارتباط کتابت به هیئت یک قالب خاص در کنار سایر قالب ها در آمد که درک ویژگی های آن مسئله ای ضروری برای شناخت مبانی خوشنویسی است. بر همین اساس هدف این پژوهش شناخت عناصر تاثیرگذار بر شیوه کتابت جعفر بایسنقری، میرعماد و کلهر است که در تدوین و تکامل خط نستعلیق در سه دوره تیموری، صفوی و قاجار نقش عمده ای داشتند. پرسش اصلی پژوهش این است که قالب کتابت هر یک از خوشنویسان مذکور دارای چه ویژگی های بصری است؟ و چه مولفه هایی را می توان به عنوان عوامل تاثیرگذار بر آن ها تشریح کرد؟ پژوهش پیش رو به شیوه توصیفی- تحلیلی صورت گرفته و داده های آن به شیوه کتابخانه ای و مشاهده آثار جمع آوری شده است. مقایسه آثار بیانگر این موضوع است که مولفه هایی چون زاویه قلم گذاری، نحوه نقطه گذاری و جاگذاری حروف و کشیده ها شیوه های منحصر به فردی را در کتابت این سه خوشنویس رقم زده است. خلاصه آن که به واسطه ترکیب مولفه های مذکور در خوشنویسی جعفر بایسنقری، سطرها متمایل به محور افقی و در کتابت کلهر متمایل به محور عمودی اند، اما در کتابت میرعماد، تناسب مطلوبی در محور افقی-عمودی سطر وجود دارد.