تاثیرسلنیم فلزی و نانو بر خصوصیات فیزیولوژیک گیاه گوجه فرنگی

سلنیم (Se) یک عنصر سودمند مهم برای گیاهان است که می‏تواند رشد گیاه را در شرایط معمولی و تنش بهبود بخشد. در مطالعه حاضر، تاثیر سلنیم و نانوسلنیم (N-Se) بر خصوصیات فتوسنتزی، فعالیت آنتی اکسیدانی و میزان پلی فنل کل گوجه‏فرنگی (Lycopersicum esculentum Mill. cv. Halil) تحت شرایط تنش دمایی در محیط کشت هیدروپونیک مورد بررسی قرار گرفت. با این هدف، به محلول غذایی، سلنیم و نانوسلنیم اضافه شد و پس از مدتی گیاهان در سه سطح دمایی قرار گرفتند که شامل دمای نرمال (25/17±2°C روز به شب) ، دمای زیاد (40 درجه سلسیوس برای 24 ساعت) و دمای کم (10 درجه سلسیوس برای 24 ساعت) بود. این آزمایش به‏صورت فاکتوریل شامل تیمارهای دمایی (نرمال، زیاد و کم؛ به ترتیب T1، T2 و T3) ، سطوح سلنیم (صفر (شاهد) ، 5/2، 5 و 8 میلی مولار؛ به ترتیب Se0، Se1، Se2 و Se3) و سطوح نانوسلنیم (1، 4، 8 و 12 میکرومولار؛ به ترتیب N-Se1، N-Se2، N-se3 و N-Se4) در سه تکرار بود. سپس، در شرایط دمایی معمول به مدت 7 روز قرار گرفتند و اندازه‏گیری فاکتورهای فتوسنتزی و آنتی اکسیدانی انجام گرفت. براساس نتایج، تنش دمایی سرد و گرم به طور کلی تاثیر منفی بر رشد گوجه‏فرنگی داشت. تحت تنش دمای زیاد، نرخ فتوسنتز، هدایت مزوفیلی و کارایی مصرف آب فتوسنتزی بهبود یافت. در حالی که تنش دمای کم، تنفس گیاه را افزایش داد. اغلب شاخص‏های فتوسنتزی با کاربرد سلنیم و نانوسلنیم بهبود یافت. در تیمار Se1، تحت تنش دمایی، میزان فتوسنتز، تنفس و هدایت مزوفیلی بهترین نتیجه را نشان داد و مقاومت گیاه را افزایش داد. در تیمارهای نانوسلنیم، تیمار N-Se1 بهترین نتیجه را در فتوسنتز، آنتی اکسیدان و فنل نشان داد. در شرایط تنش کاربرد سلنیم، به خصوص در غلظت های 5 و 8 میلی‏مولار، تاثیر منفی بر نرخ فتوسنتز، دی‏اکسیدکربن درون روزنه ای، هدایت مزوفیلی و کارایی مصرف آب فتوسنتزی داشت که نشان دهنده غیر کارا بودن سلنیم در غلظت های زیاد بود. به طور کلی، شاخص‏های فیزیولوژیک گوجه‏فرنگی در شرایط تنش دمایی کم و زیاد در تیمار نانوسلنیم N-Se1 بهبود می یابد.