رابطه حکمت و علم الهی از منظر کلام اسلامی

صفات خداوند در مباحث اعتقادی از جایگاه ویژه و اهمیت خاصی برخوردار است. یکی از مسائلی که در این زمینه مطرح است، ارتباط بین صفات الهی است. انواع متفاوتی از رابطه بین صفات الهی می تواند مطمح نظر قرار گیرد. گاهی این ارتباط به این صورت است که با استفاده از یک صفت، بر وجود صفتی دیگر استدلال می شود. متکلمان بر این باورند که بین صفت «حکمت» و «علم» الهی چنین رابطه ای وجود دارد و از صفت «حکمت» برای اثبات صفت «علم» در خداوند بهره می گیرند. در این نوشتار، ضمن آشنایی با استدلال متکلمان و پاسخ آنها به اشکلات واردشده بر استدلال، میزان موفقیت آنها در نشان دادن چنین رابطه ای بین حکمت و علم الهی بررسی می شود. بدین منظور، از روش اسنادی و شیوه تحلیلی استفاده شده است. به نظر می رسد متکلمان در کلام سنتی نمی توانند با موفقیت کامل، چنین رابطه ای را نشان دهند و استدلال آنها برای نشان اثبات علم الهی از طریق حکمت موفق نیست.