تحلیل گاهنگاری و روند تحول دوران روستانشینی در دشت پتک موسیان، دهلران

برنامه ی بررسی و شناسایی دشت پتک در چارچوب یکی از برنامه های دهگانه ی بررسی نجات بخشی طرح ملی گرمسیری با عنوان: «بررسی و شناسایی شبکه ی زهکشی 23» در زمستان 1394 به روش پیمایشی و فشرده انجام و منجر به شناسایی 22 محوطه ی دوره ی روستانشینی (آغازین، قدیم، میانه و جدید) گردید. برخلاف بخش غربی دشت دهلران که بررسی ها و کاوش های باستان شناسی بیشتری در آن صورت گرفته، دشت پتک از این حیث ناشناخته تر است. نگارندگان، با هدف تعیین جایگاه گاهنگاری این دشت در دوران نوسنگی و مس وسنگ، درک چگونگی مکان گزینی محوطه ها، و شناخت برهم کنش های فرهنگی مبادرت به تجزیه و تحلیل مواد مکشوف نمودند. پژوهش حاضر، شناخت ما را از دوره های روستانشینی از لحاظ تعداد و چگونگی مکان گزینی محوطه ها و سطح ارتباطات درون منطقه ای و برون منطقه ای بهبود بخشیده است. ابزارها و اشیای سنگی مشابه نمونه هایی که از روی سطح برخی از محوطه ها و مربوط به مراحل بزمرده و علی کش به دست آمده، این فرض را قوت می بخشد که ساکنان دشت پتک، روستانشینی اولیه را همزمان با ساکنان بخش غربی دشت دهلران آغاز کردند. متروک شدن برخی محوطه ها و ظهور استقرارهای جدید، از رخ دادهای مهم دوره ی روستانشینی قدیم بودند؛ رویداد اول، در راستای دسترسی آسان تر و مطلوب تر به مولفه های زیست محیطی؛ و دومی، در چارچوب ترک اجباری محوطه های اصلی توسط بخشی از اعضای جامعه در اثر افزایش جمعیت به میزانی فراتر از توان جذب زیست محیطی آن محوطه ها قابل تحلیل است. دشت پتک در دوره ی روستانشینی میانه با افزایش محوطه ها (17 محوطه) و طبعا فزونی جمعیت روبه رو بوده؛ در مقابل، در دوره ی روستانشینی جدید با افت شمار محوطه ها (7 محوطه) مواجه گردیده است.