آینده تجارت و صنعت تولیدات چوبی در ایران

در طی دو دهه اخیر، در راستای حمایت از جنگل های هیرکانی به عنوان تنها منبع تولید چوب های صنعتی کشور، برداشت الوار با کاهش مداومی روبه رو بوده است. در نهایت، بر اساس برنامه موسوم به تنفس جنگل که در اواخر سال 1395 در مجلس شورای اسلامی تصویب شد، هرگونه بهره برداری چوب از جنگل های کشور از سال 1399 ممنوع خواهد بود. به منظور برنامه ریزی برای پاسخ گویی مناسب به تقاضای روز افزون چوب و توقف تولید داخلی چوب های حاصل از جنگل های طبیعی، ضروری است که چشم انداز آینده تولید و تجارت این محصولات ترسیم گردد. هدف اصلی مطالعه حاضر، پیش بینی ارزش پولی تولید داخلی، واردات، صادرات و قیمت تولیدات چوبی در ایران تا سال 2030 میلادی با در نظر گرفتن برنامه تنفس جنگل است. این پیش بینی به تفکیک سه دسته چوب های فرآوری نشده، تولیدات چوبی نیمه فرآوری شده و خمیر و کاغذ و با استفاده از مدل تولیدات جهانی جنگل (GFPM) انجام گرفته است. GFPM، یک مدل تعادل جزئی به شمار می رود که در آن، پیش بینی تقاضای چوب در هر کشور با استفاده از رشد تولید ناخالص داخلی و پیش بینی قیمت از طریق تعادل بین عرضه و تقاضا انجام می گیرد. نتایج حاکی از آن هست که رشد تولید داخلی برای دسته دوم بیش تر از خمیر و کاغذ خواهد بود. پیش بینی می شود که واردات چوب های فرآوری نشده به حدود 200 میلیون دلار در سال 2030 برسد و ارزش تولید و واردات تولیدات چوبی نیمه فرآوری شده به ترتیب به میزان 2/2 و 6/2 برابر نسبت به سال 2015 افزایش یابد. همچنین تراز تجاری برای کل کالاهای چوبی در ایران تا 91 درصد وخیم تر خواهد شد. در مقایسه با دسته سوم، افزایش قیمت برای تولیدات دسته های اول و دوم بیش تر خواهد بود. به طورکلی، به جز برای واردات دسته های اول و دوم، جایگاه جهانی تولید و تجارت کالاهای چوبی در ایران تا آخر دوره پیش بینی، بهبود قا بل توجهی نخواهد داشت.