چیستی و ویژگی های تجربه عرفانی اسلامی

تجربه عرفانی به لحاظ تعلق آن به حوزه دینی و در مواردی، غیردینی و به دلیل رهاوردهای معنوی و گاهی معرفتی آن، اهمیت ویژه ای یافته است. به همین دلیل ضرورت بحث و آگاهی از تجربه عرفانی اسلامی نیز نمایان می گردد. نوشتار پیش رو با عنایت به این پرسش که «ماهیت تجربه عرفانی اسلامی چیست و ویژگی های آن کدام است» کوشیده است با تحلیل محتوا و توصیف داده های عرفانی پاسخی مناسب برای آن بیابد. برای این منظور نخست، ماهیت تجربه عرفانی اسلامی بر اساس هستی شناسی، جهان شناسی و انسان شناسی عرفان اسلامی تبیین و سپس ویژگی های آن تعریف شده است. بر این اساس، تجربه عرفانی اسلامی در پیوند با جهان بیرون از وجود تجربه گر معنا پیدا می کند. این پیوند، به آن، ویژگی همگانی بودن را می دهد؛ هرچند به لحاظ قابلیت های فردی تجربه گر، ویژگی افتراقی دارد. برابری مراتب وجودی انسان با مراتب جهان، ویژگی طولی بودن و واقع نمایی این تجارب را به دست می دهد. دشواریابی، ویژگی دیگر تجربه عرفانی اسلامی است که گاهی با بیان ناپذیری اشتباه گرفته می شود و نیز، ویژگی زمینه مندی که تنها در تجارب صوری وجود دارد، زمینه خطا را برای تجربه گر فراهم می آورد؛ اما این خطاها با سنجه های خاصی، تشخیص پذیر و از تجارب صحیح جدا می شوند.
بدین ترتیب، نوشتار حاضر با ارائه تحلیل و تبیین خاصی از تجربه عرفانی اسلامی، ویژگی های متفاوتی از دیگر تجارب عرفانی، به دست می دهد.