غنی سازی محصولات کشاورزی با عنصر سلنیوم و اثرات آن بر فیزیولوژی گیاه

امروزه اهمیت سلنیوم برای سلامتی انسان به طور عمومی شناخته شده است. طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی، نیاز روزانه یک فرد بالغ به سلنیوم در حدود 50 میکروگرم می باشد. متاسفانه بیشتر گیاهان از نظر میزان سلنیوم فقیر هستند و همین مسئله ضرورت غنی سازی محصولات کشاورزی با سلنیوم را به خوبی مشخص می کند. در بین سبزی ها، سیر و کلم بروکلی انباشتگرهای خوبی برای سلنیوم به حساب می آیند. جایگزینی اسید آمینه های گوگردی توسط اسید آمینه های سلنیومی مانند: سلنومتیونین و سلنوسیتئین می تواند واکنش های بیوشیمیایی را مختل کند. گیاهانی که مقاومت بالایی نسبت به تجمع سلنیوم دارند می توانند سلنیوم را در ترکیب اسید آمینه های غیرپروتئینی وارد کنند. هرچند سمیت سلنیوم در غلظت های بالا برای گیاهان کاملا محرز بوده و نوعی تنش محسوب می گردد، ولی اثرات سودمند غلظت های پایین سلنیوم در حفاظت گیاهان در برابر تنش های غیرزیستی، گونه های فعال اکسیژن و فعال سازی سازوکارهای کاهنده تنش های اکسیداتیو در پژوهش های متفاوتی گزارش شده است. در انسان مرز بین سمیت و کمبود سلنیوم بسیار باریک بوده و بستگی زیادی به شکل شیمیایی سلنیوم دارد. مصرف ناکافی سلنیوم منجر بروز به مشکلات ناشی از کمبود این عنصر می گردد، ضمن اینکه مصرف زیاد از حد آن می تواند موجب سمیت شود. با توجه به خطرات سمیت سلنیوم برای انسان، قبل از هرگونه برنامه ای جهت غنی سازی محصولات می بایست میزان مصرف سلنیوم توسط افراد و هم چنین مقادیر این عنصر در خاک های مناطق مختلف کشور مورد ارزیابی قرار گرفته و سپس در مورد غنی سازی این عنصر تصمیم گیری شود.