مروری بر مفاهیم، شاخص ها، چارچوب ها و مدل های تاب آوری در برابر زلزله

نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (ترویجی)
چکیده:
زمینه و هدف
سوانح طبیعی همواره برای جوامع شهری به عنوان چالشی بزرگ مطرح بوده است و سکونت گاه های انسانی، زیرساخت ها و سرمایه ها همواره در معرض تهدید بوده اند. طبق آمار، سوانح در گذر زمان افزایش یافته اند و همچنین آسیب پذیری جوامع شهری در برابر سوانح (به ویژه در کشورهای در حال توسعه) سیر صعودی داشته است. با افزایش تعداد و تنوع مخاطرات طبیعی در سکونت گاه های انسانی، معضلی در حیات جوامع بشری ایجاد شده است. بدین منظور، رویکرد رایج از تاکید بر مقوله کاهش آسیب پذیری و مقاوم سازی صرفا کالبدی، به تاب آوری در برابر سوانح تغییر یافته است.
روش
این پژوهش، بر اساس بررسی و مطالعه مروری است که در آن از منابع کتابخانه ای استفاده شده است و بر اساس مطالعه ی کتب، مقالات، رساله ها، اسناد، گزارش ها و همچنین سایتهای اینترنتی معتبر، به شناسایی و تبیین مفاهیم، شاخص ها، چارچوب ها و مدل های تاب آوری در برابر زلزله پرداخت. بر پایه مرور متون تخصصی و اسناد مکتوب در این حوزه، ضمن بررسی مبانی نظری تاب آوری، به ابعاد، مولفه ها، سنجه ها و معیارهای تاب آوری در برابر سانحه نیز پرداخته شد.
یافته ها
تاب آوری در ذات خود، دارای بعد اجتماعی است. در واقع تاب آوری در برابر سانحه، یک مفهوم زنده و پویا است و بیشتر، کنش جمعی و همکاری برای مقابله با بحران اجتماعی است. به بیان دیگر، جامعه را باید تاب آور نمود تا بتواند کالبد را استحکام بخشد. بنابراین، به نظر می رسد با توجه به ارتباطات و هم پیوندی ابعاد ملموس و ناملموس تاب آوری، پژوهشگران باید در این حوزه، رویکردی جامع نگر و همه شمول داشته باشند. به بیان دیگر، دیدگاه های تک بعدی در این حوزه، دیگر کارگشا نخواهد بود. در حوزه تاب آوری در برابر سانحه، آنچه بیش از پیش مورد نیاز است، پژوهش های میان رشته ای با رویکرد ترکیبی است که دستاورد آن ، مدل های ترکیبی و تعمیم پذیر با هدف ارتقای تاب آوری در برابر سوانح باشد.
نتیجه گیری
تاب آوری در برابر سانحه، مفهومی به نسبت جدید است و بیش از چند دهه از آن نمی گذرد. برای ادامه پژوهش ها در این حوزه، به کارگیری رویکرد ترکیبی، اجتناب ناپذیر است و با هدف ارتقای تاب آوری، باید روش های کمی و کیفی به گونه ای مناسب با هم ترکیب شوند تا به صورت عملیاتی به ارتقای تاب آوری در برابر زلزله منجر شود. افزون بر این، چارچوب معیشت پایدار، رویکرد محله محور در حوزه تاب آوری سانحه را در کشورهای در حال توسعه پیشنهاد می کند. محله، جدا از دارا بودن روابط اجتماعی پویا در یک محدوده جغرافیایی خاص، به واسطه وجود معیارهای ذهنی، بستر مناسبی در جهت بهبود زندگی جمعی و تاب آوری سانحه است.
زبان:
فارسی
صفحات:
119 تا 136
لینک کوتاه:
magiran.com/p1847846 
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یک‌ساله به مبلغ 990,000ريال می‌توانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
  • حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران می‌شود.
  • پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانه‌های چاپی و دیجیتال را به کاربر نمی‌دهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required

Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!