اثرات متقابل خاک و گیاه در شوره زارهای دشت کرسیا، داراب، جنوب شرقی استان فارس

گیاهان شورروی با افزودن ترکیبات آلی به خاک و حفاظت خاک در مقابل عوامل فرساینده می توانند سبب تغییر ویژگی های مختلف خاک و قابلیت استفاده عناصر غذایی خاک گردند. تخریب این اراضی و گیاهان شورروی می تواند اثرات نامطلوب زیست محیطی به دنبال داشته باشد. جهت بررسی تاثیر وضعیت فیزیوگرافی، نوع گونه های گیاهی و موقعیت رشد گیاه (مستقل یا زیر گونه دیگر) بر ویژگی های خاک شوره زارها، مطالعه ای در منطقه کرسیا، داراب (استان فارس) صورت گرفت. در دو واحد مختلف فیزیوگرافی شامل اراضی پست و دشت دامنه ای، نمونه های خاک از زیر تاج پوشش گز شاهی (Tamarix aphylla)، سالسولا (Salsola rigida) رشد یافته زیر گز شاهی و سالسولا مستقل و از بین گیاهان با سه تکرار برداشته شد. ویژگی های خاک شامل توزیع اندازه ای ذرات، ماده آلی، پ هاش، قابلیت هدایت الکتریکی و کربنات کلسیم معادل و قابلیت استفاده عناصر خاک شامل فسفر، پتاسیم، آهن، منگنز، مس و روی اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که رویشگاه اول به دلیل قرار گرفتن در اراضی پست دارای شوری بیشتر، بافت سنگین تر و گونه های گز شاهی کوتاه تر بودند. گز شاهی سبب افزایش مقدار ماده آلی، قابلیت هدایت الکتریکی، فسفر، پتاسیم، آهن، منگنز، مس و روی گردید اما بر بافت خاک و کربنات کلسیم معادل تاثیری نداشت. سالسولا مستقل و زیر گز شاهی سبب افزایش ماده آلی خاک گردید و تاثیر آن بر مقدار منگنز و روی قابل استفاده خاک بیشتر از سایر عناصر بود. سالسولا زیر گز شاهی در واحد اراضی پست، شوری خاک را تغییر نداد در حالی که سالسولا زیر گز شاهی در واحد دشت دامنه ای سبب کاهش شوری خاک گردید. به طور کلی به نظر می رسد مهمترین عامل در تعیین قابلیت استفاده عناصر مختلف و وضعیت حاصلخیزی خاک رویشگاه های مورد مطالعه، ماده آلی خاک باشد. ماده آلی از راه های مختلف مانند تاثیر بر پ هاش خاک، تولید عوامل کلات کننده، جذب سطحی عناصر، تجزیه و افزودن عناصر غذایی و بهبود شرایط فیزیکی خاک بر تحرک، رسوب و یا جذب عناصر غذایی مورد نیاز گیاه اثر می گذارد.