اثر مدیریت تلفیقی خاک ورزی حفاظتی و گیاه پوششی خلر (Lathyrus Sativus) بر عملکرد کدو (Cucurbita pepo L.) و برخی شاخص های کیفیت خاک

در سال های اخیر به کارگیری خاک ورزی های حفاظتی، نهاده های طبیعی و درون مزرعه ای جهت تولید پایدار نظام های کشاورزی و بهبود سلامت خاک و گیاه مورد توجه روزافزون محققان قرار گرفته است. به منظور بررسی اثر نظام های مختلف خاک ورزی و گیاه پوششی خلر (Lathyrus Sativus) بر عملکرد کدو تخمه کاغذی (Cucurbita pepo L.)، فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی و تخلخل خاک آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 93-1392 در مزرعه پژوهشی دانشگاه بوعلی سینا همدان اجرا گردید. تیمارها تلفیق سه نوع مدیریت خاک ورزی، شامل NT: بدون خاک ورزی (کاشت مستقیم بذر در زمین زراعی)، MT: خاک ورزی حداقل (شخم با چیزل + دیسک) و CT: خاک ورزی مرسوم (شخم با گاوآهن برگردان دار + دیسک) در دو نوع مدیریت گیاه پوششی شامل C1: با گیاه پوششی خلر و C0: بدون گیاه پوششی که برای چهار سال متوالی اعمال شده اند، بودند. نتایج آزمایش نشان داد که عملکرد دانه، تعداد دانه در میوه، قطر میوه، عملکرد میوه، وزن هزاردانه، فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی، تخلخل و جرم مخصوص ظاهری خاک تحت تاثیر مدیریت های مختلف خاک ورزی و گیاه پوششی قرار گرفتند؛ به طوری که بیشترین مقدار این صفات در تیمارهای خاک ورزی حفاظتی با گیاه پوششی خلر ( NT-C1وMT-C1) و کمترین مقدار در تیمار خاک ورزی مرسوم بدون گیاه پوششی (CT-C0) مشاهده شد. بیشترین عملکرد دانه کدو (142 گرم بر متر مربع) مربوط به تیمار MT-C1 و بیشترین فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی (μg ρNP g-1 h-1 3413) در تیمار NT-C1 مشاهده شد. همچنین کمترین عملکرد دانه (115 گرم در متر مربع) و کمترین میزان فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی (μg ρNP g-1 h-1 1861) در تیمار CT-C0 به دست آمد. در مجموع، تلفیق گیاه پوششی خلر با خاک ورزی حفاظتی (بدون خاک ورزی و خاک ورزی حداقل)، مناسب ترین مدیریت برای دستیابی به عملکرد بیشتر کدو تخمه کاغذی و همچنین بهبود فعالیت آنزیم فسفاتاز و تخلخل خاک در این منطقه شناسایی شد.