تاثیر کاربرد کود دامی بر خصوصیات کمی و کیفی چغندر قند (Beta vulgaris L.) رقم لاتی تیا

کاهش حاصلخیزی خاک در بسیاری از کشورهای در حال توسعه تحت تاثیر کشت های مستمر و تخلیه ذخایر غذایی خاک بدون جایگزینی مناسب باعث کاهش توان تولیدی خاک شده است. کاربرد مواد آلی باعث اصلاح ویژگی های فیزیکی و شیمیائی خاک و همچنین باعث افزایش عملکرد و بهبود کیفی گیاه زراعی در رسیدن به یک کشاورزی پایدار می شود. چغندر قند یکی از محصولات زراعی استراتژیک در منطقه آذربایجان غربی بوده و به صورت گسترده کشت می شود. بطوری که کاربرد کود آلی علاوه بر افزایش درصد ماده آلی، باعث کاهش وزن مخصوص ظاهری خاک، افزایش تشکیل خاکدانه و همچنین افزایش جذب و نگهداری آب می شود. همچنین مصرف کود دامی در تغذیه ارگانیک و کاهش آلودگی های زیست محیطی در راستای نیل به کشاورزی پایدار ضروری است. لذا این مطالعه با هدف بررسی تاثیر کاربرد کود دامی بر برخی خصوصیات کمی و کیفی چغندرقند انجام شد.
این تحقیق به صورت بلوک های کامل تصادفی با شش سطح کود دامی شامل: صفر، 10، 20، 30، 40 و 50 تن در هکتار به صورت کرت های ثابت در چهار تکرار اجرا شد. ویژگی های فیزیکو شیمیایی خاک و کود آلی مورد مطالعه به روش استاندارد اندازه گیری شد. همچنین ویژگی های کمی و کیفی چغندر قند شامل درصد قند ناخالص، درصد قند خالص، درصد قند ملاس، مقدار سدیم، پتاسیم و نیتروژن در ریشه، آلکالیته، ضریب استحصال شکر، عملکرد ریشه و عملکرد شکر ناخالص و شکر خالص اندازه گیری شد.
کود دامی مورد استفاده حاوی مقادیر قابل توجهی از مواد آلی و عناصر غذایی قابل استفاده برای گیاه بود. کاربرد مقادیر مختلف کود دامی بر تمامی صفات مورد بررسی به جز پتاسیم معنی دار بود. نتایج نشان داد که عملکرد ریشه با مصرف 50 تن در هکتار کود دامی باعث افزایش معنی دار (98/31 درصد) نسبت به شاهد شد. درصد قند چغندر تحت تاثیر مصرف کود دامی کاهش یافت ولی کاهش آن با افزایش عملکرد ریشه جبران شد. همچنین کاربرد کود دامی باعث کاهش درصد ضریب استحصال شکر و آلکالیته ریشه چغندر قند گردید. مقایسه میانگین نشان داد که مصرف کود دامی سبب افزایش عملکرد شکر خالص شد به طوری که حداکثر عملکرد شکر (48/10 تن در هکتار) در تیمار 50 تن در هکتار و کمترین میزان آن (41/8 تن در هکتار) در تیمار شاهد مشاهده شد.
با توجه به نتایج حاصله، استفاده از کود دامی در سیستم کشاورزی پایدار، می تواند عملکرد ریشه را افزایش دهد. علی رغم اینکه درصد قند با افزایش مصرف کود دامی کاهش یافت ولی افزایش عملکرد ریشه، کاهش درصد قند را جبران کرد. بنایراین استفاده از کود دامی در سیستم کشاورزی ضمن حفظ حاصلخیزی خاک، از طریق کاهش مصرف کود شیمیایی می تواند تولید پایدار محصول را به همراه داشته باشد.