بررسی و تحلیل جنگ قدرت های محلی و بین المللی در زنجان در دوره ی جنگ جهانی اول(1294 1298ش/ 1914 1918م)

با اشغال ایران در جنگ جهانی اول، شهرهای این سرزمین به میدان رقابت قدرت های موجود در آن تبدیل شد. زنجان یکی از این شهرها بود. پرسش این جاست که عملکرد جناح های صاحب قدرت در زنجان، در طول این جنگ، چه بود و چه پیامدهایی داشت؟ پژوهش حاضر به شیوه ی گردآوری اسنادی و میدانی در پی پاسخ به پرسش مذکور است. این شهر در طول جنگ، به صحنه ی کشاکش سه قدرت اشغال گران بیگانه، خوانین محلی و حاکم شهر، تبدیل شد. دو قدرت نخست، از منابع مادی و انسانی زنجان در جهت منافع خود بهره جویی کردند. قدرت سوم نیز، با پیش گرفتن سیاستی واقع بینانه و متناسب با شرایط موجود، از تمام استعداد ممکن خود برای سازمان دهی شهر زنجان و نواحی اطراف استفاده نمود. سیاست حکومت مرکزی در زنجان به سببب ضعف در ارتباط با قدرت نخست، سیاستی انفعالی و در ارتباط با اختلافات قدرت دوم و سوم، دعوت به مصالحه و کسب رضایت آن ها بود. نبرد قدرت ها در این شهر، باعث بی نظمی، کاهش جمعیت، مهاجرت، بیکاری، تعطیلی صنایع محلی و اختلال در تجارت شد.