مقایسه سرمایه اجتماعی خانواده های دارای سالمند و بدون سالمند قم

هدف از این پژوهش مقایسه سرمایه اجتماعی خانوادگی بین دو گروه خانواده است: خانواده های دارای سالمند و بدون سالمند. برخی از اندیشمندان علوم اجتماعی زندگی خانوادگی را سنگ بنای سرمایه اجتماعی می دانند که ریشه برخی از نابسامانی های اجتماعی امروز جامعه در نبود یا کمبود آن است. از همین رو، تقویت و تحکیم خانواده، بازگشت اخلاق به درون خانواده و ارتقای پیوند بین اعضای آن باعث ارتقای سرمایه های مهم جامعه می شود.
پژوهش حاضر روی نمونه های معتبر جامعه آماری به حجم 384 نفر از خانواده های مناطق چهارگانه شهر قم و با روش پیمایش، فن پرسش نامه و روش نمونه گیری خوشه ایو تصادفی انجام شد. ابتدا براساس ملاک های عرفی و اجتماعی، شهر به سه منطقه تقسیم شد و در مرحله بعد از هر منطقه یک خیابان به صورت تصادفی انتخاب شد. در نهایت، با توجه به تشابه حدودی اندازه جمعیت هر منطقه، از یک یا دو بلوک در مناطق انتخاب شده، روی 100 پاسخ گو به صورت تصادفی مطالعه شد. 92 درصد پاسخ گویان مرد و 8 درصدشان زن بودند. 50 درصد از پاسخ گویان 26تا 35ساله و 33درصد 36تا 45 ساله و 17درصد باقی مانده 45سال و بیشتر بودند.
نتایج حاکی از این است که بین سرمایه اجتماعی شناختی درون خانوادگی در دو گروه خانواده های دارای سالمند و بدون سالمند تفاوت معناداری وجود ندارد. اما بین سرمایه اجتماعی ساختاری درونی و بیرونی و شناختی بیرونی خانواده دو گروه تفاوت معناداری دیده می شود. با لحاظ متغیرهای زمینه ای مانند جنسیت، تحصیلات، سن، تعداد فرزندان و اشتغال نیز بین دو گروه خانواده ها، تفاوت معناداری به وجود نیامد.
حضور سالمند در خانواده باعث افزایش سرمایه اجتماعی خانوادگی و به تبع آن کاهش مسائل عدیده اخلاقی جامعه خواهد شد. دولت ها باید با حمایت از سالمندان و برطرف کردن نیازهای آن ها اعم از خدمات درمانی و هزینه های دارویی، حمایت های اقتصادی و غیره، شرایط را برای حضور سالمند در کنار فرزندان و افزایش سرمایه اجتماعی خانوادگی فراهم کنند.