استفاده ویژه عطار از تقابلهای دوگانه و تفاوت آن با مفهوم شناختهشده تقابلهای دوگانه در الگوی غربی و بلاغت سنتی

ما در الگوی غربی با یک مفهوم شناخته شده از تقابلهای دوگانه روبرو هستیم که در آن مثلا خوب در برابر بدیا سفید در برابر سیاه قرار میگیرد، اما عطار دیدگاه خاصی در این زمینه دارد که با سایرین متفاوت است . منحصربفردبودن نگرش عطار به تقابلهای دوگانه که او را از دیگران ممتاز میسازد، در بینش کمالگرا و متعالی او به انساناست که محتاج ژرفنگری و فراتر رفتن از سطح جهان مادی است؛ به این معنا که دو سوی مثبت و منفی درتقابلهای دوگانه، فراتر از خصوصیت ذاتیشان عمل میکنند و اگرچه بظاهر در تضاد با یکدیگر قرار دارند، اما درحقیقت و باطن، یکدیگر را کمال میبخشند. در اسرارنامه شاهد تبدل عناصر مثبت و منفی دو سوی تقابل هستیمکه گاه مثبت به منفی یا منفی به مثبت تغییر می یابد و گاه ارتباط تقابلی دو عنصر مثبت و منفی به یکتایی و وحدتبدل میشود. هدف ما در این مقاله، تحلیل نگرش خاص عطار به تقابلهای دوگانه است تا اندیشه های وحدانیاو درجهت اتحاد عناصر تبیین گردد و مصادیق تمایز وی از سایرین تحلیل شود.