نقاشان زن و بازنمایی جنسیت در هنر ایران مدرن

پیام:
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
مواجهه ایران با غرب در سده های اخیر هم راستا با متحول ساختن کلیه وجوه زیست فردی و اجتماعی ایرانیان موجب شکل گیری ایده برابری اجتماعی و بطور خاص برابری زن و مرد و به راه افتادن جریانات زنان شد. این جریانات که با فعالیت زنان در چارچوب تشکل ها و نشریات و با رویدادهای مشخص تاریخی نظیر واقعه کشف حجاب به عرصه عمومی راه پیدا کرد، بازتابی عینی در هنر رسمی ایران دردوره های مشروطه و پهلوی نداشت. این مقاله به بررسی تاثیر و تاثرات اوضاع اجتماعی بر نقاشی این دوره می پردازد. آیا نقاشان شامل زن و مرد به تغییرات اجتماعی مرتبط با جنسیت التفات داشته اند؟ آیا نقاشی را به عنوان بستری برای انعکاس نقطه نظرات آگاهانه خود در این باره به کارگرفته اند؟ اگر چنین نیست علل عدم بازتاب جریانات اجتماعی مرتبط با زنان و جنسیت چه می تواند باشد؟ پاسخ را در مکتب نقاشی کمال الملک از زمان تاسیس مدرسه صنایع مستظرفه (1290 ش) و نقاشی مدرنیستی ایران از میانه دهه 1320 تا پایان دهه 1330 جستجو می کند. نقد فمنیستی هنر که از دهه های 1960 و1970 در تاریخ نگاری و نقد هنر در غرب رواج یافت نقش و موقعیت زنان در تولید هنر و تصویر آن ها در آثار هنری را مورد توجه قرار می دهد. این مقاله در حل مسائل خود از مفاهیم «عاملیت» و «بازنمایی» بهره می جوید. نتایج پژوهش نشان می دهد محوریت یافتن ایده مدرن /غربی شدن و ایده آل طبیعی سازی در نقاشان مکتب کمال الملک و دغدغه هویت ملی و ریختن محتوای بومی در ظرف هنر مدرنیستی قرن بیستم در میان هنرمندان نوگرای ایران مانع انعکاس محتوای اجتماعی معطوف به جنسیت شده است. زنان نقاش در هر دو دوره هم به لحاظ تعداد و هم از نظر کیفیت حرفه ای گری در قیاس با مردان همدوره خود سطح نازل و امکانات ناچیزی داشتند. از منظر بازنمایی تصویر زن در میان نقاشان هر دو دوره عنصری که بتوان آن را واجد وجهی انتقادی نسبت به وضع زنان به حساب آورد دیده نمی شود. در عوض نقاشان زن و مرد در هر دو دوره رویکردی ناآگاهانه و بی توجه در تثبیت کلیشه های جنسیتی در پیش گرفتند. اگرچه برخی از نقاشی های این دوره راوی تغییرات واضحی همچون رفع حجاب زنان هستند اما نشانی از کنش آگاهانه واجد عاملیت برای تغییر بسوی برابری زن و مرد در آن ها پیدا نیست.
زبان:
فارسی
صفحات:
93 تا 109
لینک کوتاه:
magiran.com/p1855235 
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یک‌ساله به مبلغ 990,000ريال می‌توانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
  • حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران می‌شود.
  • پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانه‌های چاپی و دیجیتال را به کاربر نمی‌دهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required

Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!