اثر کسر آبیاری تنظیم شده بر ویژگی های رویشی، میوه شناختی و عملکردی زیتون رقم آمفی سیس

زیتون درختی همیشه سبز و مقاوم به خشکی است که اغلب برای تهیه کنسرو و روغن در مناطقی با محدودیت منابع آبی کشت می شود. به دلیل وجود شرایط مناسب برای پرورش زیتون و نیاز کشور به تولید روغن، این محصول از نظر اقتصادی اهمیت زیادی دارد. با توجه به خطر جدی خشکی و کمبود آب، تامین آب مورد نیاز درختان یکی از محدودیت های اصلی برای توسعه کشت زیتون است که در چند سال اخیر، استفاده از روش های مناسب در بهره برداری بهینه از منابع آبی مانند استفاده از ارقام مقاوم، تعیین زمان های بحرانی آبیاری، استفاده از مالچ و استفاده از تنظیم کننده های رشد کاهش دهنده تعرق برای صرفه جویی در مصرف آب مورد توجه قرار گرفته است. در این بین، راهبرد کم آبیاری یک راه حل مناسب در باغبانی بوده تا کارآیی مصرف آب را بهبود بخشد. در این روش آبیاری بر اساس حفظ وضعیت آبی داخل گیاه با توجه به حداکثر پتانسیل آب در مراحل ویژه ای از چرخه گیاه به ویژه زمانی که رشد میوه کمترین حساسیت را به تنش خشکی دارد، انجام می شود.
تاکنون پژوهش های بسیاری در مورد اثر تیمارهای خشکی و کم آبیاری بر رشد رویشی گیاهان زیتون به صورت گلدانی در مورد گیاهان یک تا چند ساله زیتون صورت گرفته است. لذا با توجه به کشت زیتون در شرایط آب و هوایی مختلف و نقاط مختلف کشور و تهدید خشکی و کم آبی ضروری است این موضوع روی درختان بارور در مناطق مختلف کشور مورد بررسی قرار گیرد. لذا تعیین مراحل غیر حساس رشدی میوه به کسر آبیاری تنظیم شده به ویژه در شرایط کشت تجاری، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسه تیمارهای کم آبیاری تنظیم شده و آبیاری کم بر ویژگی های رشدی و زایشی زیتون در شرایط مزرعه صورت گرفته است.
پژوهش حاضر در ایستگاه تحقیقات زیتون دالاهو واقع در استان کرمانشاه، در سال زراعی 95-94 انجام گرفت. این پژوهش در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و شش رژیم آبیاری انجام شد. مواد آزمایشی این پژوهش درختان 16ساله زیتون آمفی سیس بودند. تیمارهای آبیاری شامل آبیاری به میزان100 درصد نیاز آبی درختان زیتون در طول فصل (شاهد)، تامین آبیاری به میزان 25 درصد در طول مدت سخت شدن هسته و 100 درصد در سایر مراحل رشد میوه، تامین آبیاری به میزان 75 درصد از سخت شدن هسته تا برداشت محصول و 100 درصد در سایر مراحل رشد میوه، تامین آبیاری به میزان 25 درصد در طول مدت تغییر رنگ میوه و 100 درصد در سایر مراحل رشد میوه، آبیاری به میزان 60 درصد نیاز آبی درختان زیتون طی کل فصل و شرایط دیم، با سامانه آبیاری قطره ای اعمال گردید. درختان به فاصله 6×6 کشت شده بودند و هر واحد آزمایشی شامل سه درخت بود.
نتایج نشان داد که تامین آبیاری به میزان 25 درصد در طول مدت سخت شدن هسته باعث افزایش عملکرد میوه و روغن، ابعاد میوه و درصد گوشت گردید و نیز تامین آبیاری به میزان 25 درصد آبیاری در مرحله تغییر رنگ میوه باعث افزایش درصد روغن در ماده تر و خشک و عملکرد روغن در هکتار گردید.
نتایج نشان داد که بهره وری مصرف آب در تولید میوه و روغن در تیمار کسر آبیاری در طول تغییر رنگ میوه و سخت شدن هسته بالاتر از آبیاری کامل و دیگر تیمارها بود. در مجموع، کسر آبیاری در مرحله سخت شدن هسته و تغییر رنگ میوه بدون کاهش عملکرد میوه و نیز ابعاد میوه، بهره وری مصرف آب را افزایش داد.