اثربخشی مدل فرانظری بر انجام رفتارهای مناسب تغذیه ای پیشگیری کننده از بروز بیماری های قلبی- عروقی: کار آزمایی شاهددار تصادفی سازی شده

بیماری های قلبی عروقی اولین علت مرگ و میر در ایران می باشد و در سالیان اخیر سن ابتلا به این بیماری ها کاهش یافته است. هدف از این مطالعه، ارزشیابی تاثیر مداخلات ارتقای سلامت مبتنی بر آموزش با استفاده از مدل فرانظری بر انجام رفتارهای مناسب تغذیه ای (مصرف میوه، سبزیجات و ماهی) به منظور کاهش عوامل خطر بیماری های قلبی- عروقی در بزرگسالان پرخطر بود.
این پژوهش یک مطالعه کارآزمایی شاهد دار تصادفی سازی شده بود.1230 نفر از افراد 50-30 ساله از نظر میزان آگاهی، سازه های مدل فرانظری، وضعیت مصرف میوه، سبزیجات، ماهی و عوامل خطر بینابینی شامل نمایه توده بدنی، چاقی شکمی، فشارخون، چربی خون و قندخون تحت برنامه غربالگری قرار گرفتند و از این تعداد، 332 نفر (گروه مداخله 164 نفر و گروه کنترل 168 نفر) از بالغین در معرض خطر به روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شدند. مداخله به صورت برگزاری جلسات آموزشی، توزیع بروشور، پوستر و ارسال پیامک انجام شد. برنامه های مداخله ای بر اساس میزان آمادگی افراد برای تغییر رفتار انجام شد.
بر اساس نتایج به دست آمده، اختلاف معناداری در میزان آگاهی و مصرف میوه و سبزیجات بین گروه مداخله و کنترل بعد از مداخله وجود داشت (001/0< p) اما در مصرف ماهی اختلافی مشاهده نگردید (4/0= p). اختلاف معنی دار در سازه های مدل فرانظری به جز خودکارآمدی وجود داشت. در فاکتورهای بیوشیمیایی خون نیز اختلاف مشاهده شد به جز LDL کلسترول (2/0= p).
نتایج مطالعه نشان داد که مداخلات مبتنی بر مدل می تواند در انجام رفتارهای سلامت محور موثر باشد. افزایش مصرف ماهی نیاز به مداخلات محیطی گسترده تری دارد و تغییر در برخی فاکتورهای بیوشیمیایی خون مانند LDL نیازمند زمان بیش تری می باشد.