قدرت نمایی سیاسی مدرسیان در روزگار احیای وحدت حاکمیت آل عثمان

در دوره فترت پس از جنگ آنقره (804ق./1402م.)، جریان سیاسی- مذهبی وابسته به مدارس به مانند دولت عثمانی دچار اضطراب و پریشانی شد. با توجه به اینکه عملا حاکمیت تثبیت شده و قدرتمندی برای پشتیبانی از آنها در جامعه عثمانی وجود نداشت، حضور تاثیرگذار آنها در جامعه به شدت در مقایسه با ادوار پیش سستی گرفت. این واقعیت، مدرسیان و جریان مدرسی را به این نتیجه رساند که آنها برای پیشبرد اهداف مذهبی و عقیدتی خود در سطح جامعه ناگزیر هستند از احیای حاکمیت یکپارچه عثمانی حمایت کنند. این مهم برای مدرسیان و طبقه علمیه از این لحاظ اهمیت داشت که اعمال اصول فقهی و هنجارهای شرعی در جامعه عثمانی که به دلیل بافت عمدتا بدوی آن اغلب گرایش به نحله های غیر فقاهتی - مدرسی داشت، مستلزم قدرت سیاسی همسو بود؛ از این رو، پس از احیای وحدت سیاسی و سرزمینی عثمانی از سوی محمد چلبی (816ق./1413م.)، طیف قابل توجهی از مدرسیان تلاش خود را برای تجدید نفوذ سیاسی در حاکمیت آل عثمان به کار بستند. آنها در کنار تلاش برای تثبیت سلطنت محمد اول، شرایط لازم برای برخورد نظامی دولت عثمانی با جریان صوفیانه عامیانه را فراهم کردند که به اقتدار و وحدت سرزمینی دگرباره آل عثمان تمایل چندانی نداشتند. صدور فتوای قتل شیخ بدرالدین سماوی از سوی مفتیان و اجرای آن از سوی سلطان عثمانی و نیز قتل عام پیروان این شیخ در آناتولی که گرد طورلاق کمال، از مریدان شیخ سماونه فراهم آمده بودند، از جمله قدرت نمایی های بارز مدرسیان در روزگار احیای وحدت حاکمیت آل عثمان و ایام فرمانروایی محمد چلبی بود.