تاثیر جایگاه فری استال بر میزان شیوع لنگش و شمار سلول بدنی شیر در گاوداری های صنعتی استان مازندران

طی چند دهه ی اخیر با بکارگیری فناوری های اصلاح نژادی، تغذیه ای و مدیریتی، سطح تولید در گاوهای شیری به طور قابل توجهی افزایش یافته است. در این مدت مطالعات متعددی گزارش کرده اند که سطح تولید حیوان به شکل معنی دار ی تحت تاثیر رفاه و محل نگهداری حیوان می باشد. از جمله عواملی که تولید و اقتصاد گاوداری ها را تحت تاثیر قرار می دهد، وجود یا عدم وجود ناهنجاری های سیستم پستانی و حرکتی می باشد. اختلال در سطح آسایش و رفاه حیوان شانس ابتلا به این ناهنجاری ها را افزایش می دهد. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی ارتباط بین میزان وقوع لنگش و شمار سلول های بدنی موجود در شیر با سیستم پرورشی فری استال یا غیر فری استال در گاوداری های صنعتی استان مازندران بوده است.
در این پژوهش از رکوردهای زایش چهار گاوداری صنعتی واقع در استان مازندران با سیستم نگهداری فری استال و غیر فری استال طی دو سال 1393 و 1394 به منظور بررسی اثر جایگاه پرورشی بر نرخ ناهنجاری لنگش و شمار سلول بدنی شیر استفاده گردید. جهت بررسی ناهنجاری لنگش به دلیل ماهیت دودویی صفت از روش چند متغیره رگرسیون لجستیک و برای بررسی شمار سلول بدنی شیر از رگرسیون مختلط استفاده گردید. عواملی نظیر اثر گله، سال و فصل زایش، دوره شیرواری و جایگاه نگهداری بعنوان اثرات ثابت و سن در نخستین زایش در هر دو صفت و روزهای شیردهی در بررسی شمار سلولهای بدنی به عنوان متغیرهای کمکی در مدل در نظر گرفته شدند.
تفاوت میانگین امتیاز سلول بدنی در جایگاه های فری استال و غیرفری استال معنی دار بود (05/0>P). بیشترین تفاوت امتیاز سلول بدنی بین دو جایگاه فری استال و غیر فری استال 23/0 ± 20/2 تخمین زده شد. همچنین شکم زایش اثر معنی دار بر امتیاز سلول بدنی داشته و با افزایش سن میزان آن به طور متوسط از 99/1 به 2/3 رسید. اثر تمامی عوامل موجود در مدل بر میزان وقوع لنگش معنی دار بود (05/0>P). نتایج نشان داد در صورت استفاده از جایگاه فری استال در مقایسه با جایگاه غیر فری استال احتمال ابتلا به لنگش به طور قابل ملاحظه ای کاهش می یابد (16/2 – 52/1) 82/1) و درصد وقوع آن از 50/20 در جایگاه های غیر فری استال به 58/13 در جایگاه های فری استال کاهش یافت.
بر اساس نتایج به دست آمده می توان گفت که استفاده از سیستم فری استال در پرورش گاو شیری به میزان قابل توجهی نرخ وقوع ناهنجاری پستانی و حرکتی را کاهش می دهد. از این رو استفاده از این سیستم با رعایت اندازه و نسبت جایگاه به تعداد دام برای افزایش رفاه و سلامت دام می تواند به اقتصاد و سودآوری گله ها کمک قابل ملاحظه ای نماید.