تغییر کاربری اراضی؛ پاشنه آشیل مدیریت بحران های زیست محیطی، عوامل و پیامدها

نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
امروزه جنگل‏ها، مراتع، حریم رودخانه ها، سواحل، آبشارها، رخسار‏ه های کوهستانی و عارضه های خاص بیابانی، به عنوان میراث عمومی، تکیه‏گاه اصلی مقابله با تغییرات آب‏و‏هوایی و دستیابی به کشاورزی پایدار مورد توجه روزافزون واقع شده و به‏همین دلیل، تغییر کاربری آنها پیامدهای چالش‏برانگیزی را به دنبال دارد. در این پژوهش، عوامل تغییر کاربری و پیامدهای آن مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق، مبتنی بر تحلیل نتایج پژوهش‏های مختلف نگارندگان و نیز بهره‏مندی از نتایج تحقیقات مرتبط و معتبر انتشاریافته در این زمینه و در نهایت گوشزد نمودن برخی راهکارهای اجتناب ناپذیر است. نتایج این بررسی نشان داد که عوامل تغییر کاربری به طور عمده ریشه در نظام مالکیت زمین، قوانین و مدیریت کنونی منابع طبیعی، سیاست‏های دولت، روند خرید و فروش زمین های کشاورزی، گسترش بی‏رویه شهرها و لابی‏گری در مقیاس محلی دارد. متاسفانه، تغییرات اقلیمی دو دهه اخیر، زمینه خشکی و تغییر کاربری جنگل‏ها، تالاب‏ها، چمنزارهای طبیعی، مراتع مرغوب و بستر رودخانه ها را فراهم نمود که پیامدهای منفی آن، آسیب شدید به خاک، تشدید تغییرات اقلیمی (از طریق تشدید انتشار گازهای گلخانه‏ای)، کاهش کیفیت زمین های کشاورزی و آلودگی منابع آب در درجه اول است. بدون شک، تداوم این تغییرات ناخوشایند، تشدید و گسترش جغرافیایی پدیده های بیابان زایی، سیل و ریزگرد خواهد بود؛ بنابراین، تغییر کاربری اراضی، چالش اصلی پایداری کشاورزی و محیط‏زیست بوده و در صورت ادامه روند فعلی، بحران‏های ملموس‏تری از قبیل نایابی منابع آب، مهاجرت و خسارات هنگفت اقتصادی دور از انتظار نخواهند بود. اعتقاد بر این است که تغییر کاربری اراضی در کشور ایران شدید است و برای مهار پیامدهای بحرانی ناشی از آن، چاره‏ای جز توقف و مقابله با آن در قالب مدیریت جامع و فراگیر نیست.
زبان:
فارسی
صفحات:
89 تا 105
لینک کوتاه:
magiran.com/p1862227 
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یک‌ساله به مبلغ 990,000ريال می‌توانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
  • حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران می‌شود.
  • پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانه‌های چاپی و دیجیتال را به کاربر نمی‌دهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required

Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!