چرا مقالات زیست پزشکی ایرانیان باز پس گرفته می شوند؟

بازپس گیری مقالات در نتیجه سوء رفتار علمی یا خطاهای غیر عمدی اتفاق می افتد. هدف اصلی این مطالعه بررسی مقالات بازپس گرفته شده مقالات زیست پزشکی نویسندگان ایرانی در پایگاه اطلاعاتی مدلاین/پابمد بود.
در یک مطالعه توصیفی-مقطعی تمام مقالات بازپس گرفته شده نویسندگان ایرانی در پایگاه پابمد با استراتژی جستجوی Iran[ad] AND «Retracted Publication»[pt] بازیابی شد. بر اساس فرم مخصوص نام و نام خانوادگی نویسنده اول مقاله، سال انتشار، نام مجله، نام کشوری که مجله در آن منتشر می شود، تعداد استنادها و متن اعلان بازپس گیری استخراج شد. سپس متن اعلان ها مطالعه و دلایل بازپس گیری مقالات طبقه بندی شد.
تعداد مقالات باز پس گرفته شده 145 مورد بود که در سال های اخیر رشد داشته است. با این حال نسبت مقالات باز پس گرفته شده به کل مقالات افزایش نداشته است. سرقت علمی (46.90 درصد)، مخدودش کردن فرایند داوری همتا (40 درصد)، انتشار مکرر (19.31 درصد) مهم ترین دلایل باز پس گیری مقالات بوده است. بر این اساس بیش از 81 درصد مقالات (118 مقاله) به دلیل رفتارهای غیراخلاقی عامدانه باز پس گرفته شده بودند. بیش از 32 درصد کل مقالات (47 مقاله) در سه مجله منتشر شده بود. حوزه موضوعی بیوشیمی و زیست شناسی مولکولی (25 مقاله)، داروشناسی و داروسازی (24 مقاله) و انکولوژی (21 مقاله) بیشترین سهم را بخود اختصاص داده بود.
نیاز است دلایل سوء رفتارهای حرفه ای شناسایی و بر اساس آن راهکارهای مناسب اندیشیده شود. توانمندسازی محققان در زمینه پژوهش و نگارش علمی، آموزش اخلاق در پژوهش، در کنار برخورد با متخلفان می تواند جلوی بسیاری از این رفتارها را بگیرد.