بررسی مفهوم عبادت از منظر ابن تیمیه

در نگاه ابن‌‌تیمیه، مفهوم عبادت یعنی غایت خضوع که با غایت حب همراه باشد. این نگاه به عبادت، ‏ملاک تعیین کفر یا اسلام اشخاص گردیده است. با اینکه چنین تعریفی، خلاف مبانی سلف‌‌گرایانه و ‏ظاهرگرایانه ابن‌‌تیمیه بوده و نه در سلف چنین تعریفی وجود دارد و نه ظاهر این کلمه با تعریف بیان شده ‏هم‌‌خوانی دارد؛ اما متاسفانه دچار اشکالات متعدد دیگری از قبیل خروج مصادیقی که قطعا عبادت هستند، ‏ورود مصادیقی که قطعا عبادت نیستند، عدم دلیل بر صحت تعریف، مخالفت با قرآن‌‌کریم، مخالفت با عبادات ‏قطعیه، مخالفت با رجحان عمل عبادی و مخالفت با تعاریف بزرگان اهل سنت می‌‌باشد. در عین‌‌ حال، بر ‏فرض عدم ورود هیچ‌‌یک از اشکالات و صحت تعریف، بازهم صلاحیت اثبات شرک و ملاک کفر بودن را ‏نخواهد داشت؛ زیرا این نوع از عبادت برای احدی قابل احراز نیست تا بتوان کسی را متهم به عبادت غیر خدا ‏کرد؛ چراکه حب صفتی درونی است و اثبات همراه بودن غایت حب با خضوع، تنها از کسی بر می‌‌آید که عالم ‏به احوال قلوب افراد باشد و چه کسی می‌تواند چنین ادعایی بکند؟ با وجود این اشکالات که شبهات متعددی ‏را نسبت به تشخیص عمل عبادی دنبال خواهد داشت، و با توجه به اینکه حدود الهی به‌‌واسطه شبهات ساقط ‏می‌‌شود، اشکال دیگری نیز به مبنای تکفیر وارد خواهد بود که چگونه، حکم به قتل داده می‌‌شود و هیچ‌‌کدام ‏از شبهات مطرح شده، مانع اقامه این حد الهی نمی‌‌گردد؟ مسایل مطرح شده در این چند سطر که در واقع ‏جواب‌‌های نقضی به تعریف ابن‌‌تیمیه است، موضوع این تحقیق می‌‌باشد.‏