جایگاه کارشناسی در ادله اثبات دعوا

در حقوق موضوعه ایران در کتاب سوم قانون مدنی، گرچه نامی از کارشناسی برده نشده، اما در قانون آیین دادرسی مدنی کارشناسی به عنوان یکی از ادله اثبات دعوا مورد توجه قرار گرفته و احکام مربوط به آن در قانون یاد شده و در قوانین دیگر از جمله قوانین مربوط به کارشناسی بیان شده است. مع الوصف این پرسش قابل طرح است که آیا کارشناسی، دلیل محسوب شده و ماهیتی مستقل دارد یا در زمره اماره ها است یا قسمی از شهادت است؟ نویسندگان حقوقی که تاکنون به بحث درباره کارشناسی پرداخته اند، باصراحت پاسخی به پرسش اساسی مربوط به ماهیت کارشناسی نداده اند، ولی از این که بحث کارشناسی را جدای از شهادت و اماره مطرح ساخته اند، چنین استنباط می شود که تمایل به استقلال موضوع داشته اند. در این مقاله سعی شده است با روش توصیفی-تحلیلی، تحقیقی همه جانبه و کنکاشی دقیق درخصوص ماهیت کارشناسی و رابطه آن با سایر ادله اثبات دعوا برای شناخت جایگاه کارشناسی در حقوق موضوعه صورت گیرد. هدف نیز این بوده که رویه واحدی ایجاد شود و ارزش رجوع به کارشناس در میان ادله دیگر تعیین شود و نیز اساسا علم برای قضات محاکم در این زمینه ایجاد شود. در پژوهش حاضر بر تحلیل این موضوع و اثبات این امر تلاش شده است که کارشناسی به عنوان یک دلیل مستقل در کنار سایر ادله اثبات دعوا، انکارناپذیر است.