تاویل رویا و مبانی جهان شناختی و انسان شناختی آن در عرفان اسلامی

در عرفان اسلامی، مباحث بسیاری درباره رویا و تاویل و تعبیر آن وجود دارد. ازنظر عارفان مسلمان، جهان (عالم کبیر) و انسان (عالم صغیر)، مراتب و لایه های متعددی دارند که با یکدیگر متطابق و متناظرند. یکی از مراتب عالم کبیر، عالم مثال منفصل یا مطلق و مرتبه انسانی متناظر با آن مثال متصل یا مقید است و رویا همیشه به این دو مرتبه مربوط می شود. رویا اگر در مثال منفصل دیده شده باشد، بدون تعبیر صادق خواهد بود؛ درحالی که در مثال متصل، فقط با تعبیر می تواند صادق باشد. غیر از موطن رویا، عوامل دیگری مانند زمان و مکان دیده شدن رویا، بیننده رویا (رائی) و اعتدال مزاجی او، آنچه در رویا دیده شده است (مرئی) و ویژگی های آن نیز در نوع رویا تاثیرگذارند و باید برای تعبیر و تاویل رویا درنظر گرفته شوند.