مقایسه روش های مولکولی و ریخت شناسی در مطالعه همزیستی قارچ های میکوریزی آربوسکولار گیاه زعفران (Crocus sativus L.)

شناسایی قارچ های همزیست میکوریزا آربوسکولار گیاه زعفران که در فصل های سال با تنش های محیطی فراوان اعم از اقلیمی و خاکی مواجه است، جهت کاربرد، افزایش رشد و تولید گیاه و مقاومت به عوامل بیماری زا اهمیت ویژه ای دارد.
مواد و روش‏‏ها: وجود اسپور قارچ های همزیست میکوریزا آربوسکولار در خاک ریزوسفر گیاه زعفران سه منطقه از مزارع شهرستان گناباد بررسی شد. همچنین کلنیزاسیون ریشه و تنوع قارچ های همزیست با زعفران طی دو سال متوالی 93-1392 مبتنی بر روش های ریخت شناسی و مولکولی انجام شد. علاوه بر این، کشت تله ای با استفاده از گیاه سورگوم و خاک سه منطقه کشت زعفران انجام شد. روش مولکولی با استفاده از PCR آشیانه ای حاصل از تکثیر ژن زیرواحد کوچک ژن rRNA قارچ های کلنیزه انجام شد.
طی بررسی اسپورهای موجود در اطراف خاک ریزوسفر، سه گونه اسکوتلوسپورا دیپورپورسنس، ریزوفاگوس اگرگاتوس و فونیلیفورمیس کالدونیوم شناسایی شدند. کلنیزه شدن میکوریزها در ریشه زعفران در فیلد طبیعی تنها در یک منطقه مشاهده شد؛ درحالی که کلنیزه شدن میکوریزها در گیاه تله سورگوم در خاک مناطق کشت زعفران بین 21 تا 24 درصد متغیر بود، در مزرعه زعفران بیش از 5/1 درصد مشاهده نشد. با وجود این، نتایج مولکولی همزیستی آنها را درتمام مناطق مطالعه شده زعفران و گیاه سورگوم نشان داد. این نتایج کلنیزاسیون زعفران را با ریزوفاگوس ایرانیکوس و ف. کالدونیم نشان دادند. پیش از این، به روش مولکولی تعیین همزیستی در زعفران گزارش نشده است.
بحث و نتیجه گیری: تنوع گونه ای قارچ های همزیست در سورگوم و زعفران متفاوت بود و بر اساس مقایسه نتایج همزیستی مبتنی بر ریخت شناسی و مولکولی، به نظر می رسد که روش مولکولی ارائه شده شاخص مناسب تری برای وجود همزیستی است در حالی که روش های کلاسیک نتایج متفاوت و گاه گمراه کننده ای ارائه می کنند