پتاسیم زیست توده میکروبی خاک در گروهی از خاک های آهکی

زیست توده میکروبی بخش مهمی از ماده آلی خاک را می سازد که اندازه گیری آن برای آگاهی از شناخت کارکرد اکوسیستم خاک بسیار کمک کننده است. روش های پیشنهاد شده برای اندازه گیری زیست توده میکروبی به نوبه خود دارای برتری ها و کمبودهایی هستند که نیاز است هنگام بهره گیری مورد توجه قرار گیرد. روش بکاررفته باید دقیق و تکرار پذیر بوده و بتواند زیست توده میکروبی را در گروه بزرگی از خاک ها به خوبی اندازه گیری نماید. تاکنون عناصری مانند کربن، نیتروژن، گوگرد و فسفر زیست توده میکروبی به کمک روش گازدهی با کلروفرم - عصاره گیری (CFE) اندازه گیری شده است. اندازه اندوخته پتاسیم در زیست توده میکروبی خاک همانند یکی از اندوخته های اکولوژیک این عنصر در خاک کمتر بررسی شده است. با توجه به نبود آگاهی از این اندوخته اکولوژیک، این پژوهش با هدف شناخت اندازه اندوخته پتاسیم زیست توده میکروبی خاک و مقایسه آن با دیگر ریخت های پتاسیم درخاک های آهکی انجام گردید.
برای این پژوهش 10 نمونه خاک از ژرفای 0 تا 15 سانتی متری خاک های آهکی استان های اصفهان و چهارمحال و بختیاری برداشت شدند. ویژگی های مهم فیزیکی و شیمیایی خاک ها مانند اندازه pH، هدایت الکتریکی، کربن آلی، آهک و بافت خاک با روش های استاندارد آزمایشگاهی برآورد گردید. پتاسیم تبادلی و غیرتبادلی به ترتیب با بهره گیری از روش استخراج با استات آمونیوم 1مولار (CH3COONH4) و اسید نیتریک جوشان (HNO3) اندازه گیری شدند. پتاسیم زیست توده میکروبی خاک نیز به روش گازدهی با کلروفرم - عصاره گیری و با اعمال ضریب بازیابی پتاسیم زیست توده میکروبی اندازه گیری شد.
بر پایه یافته های این پژوهش اندازه پتاسیم تبادلی و غیر تبادلی خاک های بررسی شده به ترتیب در دامنه 3/205 -1/458 و 3/338 -1028میلی گرم در کیلوگرم بود. دامنه پتاسیم زیست توده میکروبی3/30 -4/209 میلی گرم در کیلوگرم با میانگین4/120 میلی گرم در کیلوگرم بود که بطور میانگین 9/12 درصد مجموع پتاسیم تبادلی و غیرتبادلی خاک راتشکیل می دهد. ارزیابی نتایج نشان داد که بر پایه میانگین های برآورد شده، اندازه پتاسیم تبادلی خاک 6/2 برابر و پتاسیم غیرتبادلی 1/5 برابر بزرگتر از پتاسیم زیست توده میکروبی خاک بود. بررسی داده های بدست آمده هم بستگی چشم گیری را میان پتاسیم زیست توده میکروبی با دیگر ریخت های پتاسیم در خاک نشان نداد.
این پژوهش نشان داد که پتاسیم زیست توده میکروبی خاک می تواند خاستگاه مهمی از پتاسیم خاک باشد که فراهمی آن در خاک های آهکی هم بستگی معنی داری با دیگر ریخت های پتاسیم در خاک ندارد. هم چنین بر پایه یافته های این پژوهش، پتاسیم زیست توده میکروبی در خاک های آهکی اندوخته ای بزرگ است که تاکنون چندان بررسی نشده است. از آنجایی که این بخش از پتاسیم خاک را نمی توان از روی دیگر ریخت های پتاسم خاک برآورد کرد، نیاز است برای برآورد دقیق اندوخته های فراهم پتاسیم، اندازه آن به کمک روش بکاررفته در این پژوهش برآورد گردد.