اثر میان مدت مدیریت های مختلف خاک ورزی و گیاه پوششی خلر بر برخی شناسه های زیستی کیفیت خاک در زراعت لوبیا

ارزیابی و مقایسه پایداری اکولوژیک سیستم های مختلف کشت، یک ضرورت اجتناب ناپذیر برای رسیدن به کشاورزی پایدار است. این ارزیابی از طریق مطالعه کیفیت خاک میسر است. از این رو، به منظور بررسی اثرات میان مدت نظام های مختلف خاک ورزی حفاظتی (بدون خاک ورزی و خاک ورزی کمینه) و گیاه پوششی بر شناسه های زیستی کیفیت خاک، آزمایشی فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در منطقه دستجرد (همدان) اجرا شد. خاک ورزی در سه سطح (NT: بدون خاک ورزی، MT: خاک ورزی کمینه و CT: خاک ورزی مرسوم) و گیاه پوششی در دو سطح (C1: خلر و C2: بدون گیاه پوششی) در چهار سال زراعی به صورت پی در پی، اعمال شد. نمونه برداری خاک در چهارمین سال زراعی (93-1392) و در دو گام (1- قبل از کشت گیاه پوششی و 2- پس از برداشت گیاه اصلی) و با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد بیشتر شناسه های بررسی شده در این مطالعه (کربن آلی کل، کربن فعال، تنفس پایه و فعالیت آنزیم فسفاتاز)، به طور معنی داری تحت تاثیر گیاه پوششی، خاک ورزی و زمان نمونه برداری قرار گرفتند. بیشترین مقدار این ویژگی ها در تیمار NT-C1، در زمان دوم نمونه برداری و کمترین مقدار در تیمار CT-C2، در زمان اول نمونه برداری مشاهده شد. برای مثال، پس از گذشت چهار سال از کاربرد تیمارها، میانگین اندازه کربن فعال خاک از 927 میلی گرم بر کیلوگرم در تیمار خاک ورزی مرسوم + بدون گیاه پوششی به 1350 میلی گرم بر کیلوگرم در خاک ورزی حفاظتی + گیاه پوششی خلر رسیده است. از این رو، بهترین مدیریت جهت حفظ و بهبود کیفیت خاک، خاک ورزی های حفاظتی همراه با گیاه پوششی خلر شناسایی شد.