بررسی تغییرات 30 ساله دبی جریان رودخانه های حوضه دریاچه ارومیه

تغییر در میزان و رژیم بارندگی از جمله مظاهر قابل توجه تغییرات اقلیمی است. کاهش یا افزایش میزان بارندگی بر بسیاری دیگر از پدیده های اقلیمی و محیطی مانند رواناب، سیلاب، دمای هوا، رطوبت هوا و همچنین بر بسیاری از فعالیت های بشری مانند کشاورزی، اقتصاد، مبارزه با فرسایش خاک و غیره اثر دارد. بنابراین بررسی روند تغییرات زمانی بارش و دبی جریان در برنامه ریزی و طراحی دقیق تر پروژه های آبی در آینده از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. در این مطالعه روند تغییرات دبی جریان رودخانه های حوضه دریاچه ارومیه در دو مقیاس سالانه و ماهانه با استفاده از آزمون ناپارامتری من- کندال اصلاح شده (MMK) با حذف کامل ساختار خودهمبستگی مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور 25 ایستگاه هیدرومتری در حوضه دریاچه ارومیه در دوره آماری 1392-1363 مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین به منظور تعیین زمان تغییر روند سری زمانی دبی جریان از آزمون ناپارامتری پتیت استفاده شد. نتایج بررسی روند تغییرات دبی ایستگاه های مورد مطالعه در سطح حوضه دریاچه ارومیه نشان داد که روند تغییرات دبی در اکثر ماه ها کاهشی می باشد. در مقیاس سالانه نیز در تمامی ایستگاه ها روند کاهشی جریان در سطح حوضه مشهود بود. هم چنین روند کاهشی دبی جریان در دو فصل پاییز و زمستان شدیدتر می باشد. زمان تغییر روند کاهشی دبی جریان رودخانه های حوضه دریاچه ارومیه نیز در بین سال های 1373 تا 1377 اتفاق افتاده است. با بررسی زمان تغییر روند داده های تراز سطح آب دریاچه ارومیه و دبی ایستگاه های هیدرومتری حوضه آن مشخص گردید که کاهش تراز آب دریاچه ارومیه یک سال بعد از شکست کاهشی در داده های دبی رخ داده است.