اندیشه ی سیاسی آیت ا الله بروجردی: سیاست ورزی یا سیاست پرهیزی

پژوهش حاضر، در راستای ترسیم چگونگی حضور روحانیت در سامان دهی زندگی سیاسی مردم ایران، به این پرسش پاسخ می دهد که مبانی دینی سیره ی سیاسی آیت الله بروجردی در دوران زعامت شان چیست؟ لذا مساله ی این پژوهش، شناخت ریشه های دینی سیاست ورزی معظم له، چه در نحوه ی ورود به سیاست و چه در نحوه پرهیز از سیاست است و نشان می دهد که چگونه حوزه های علمیه، مراجع تقلید و فقهای هم عصر آیت الله بروجردی، تابع سیاست های اتخاذشده توسط ایشان بوده اند. در این پژوهش، از آن جا که در دوران زعامت ایشان - بنابر مقتضیات زمانه - سیاست ورزی تفکیکی در دستور کار بوده است، از روش پدیدارشناسانه استفاده کرده ایم. بنابر این نوع سیاست ورزی، فقهایی هم چون آیت الله بروجردی اگرچه در امر سلطنت دخالت نمی کردند، اما نسبت به مسائل دینی حساس بودند و در مواردی نیز به کارگزاران نظام سیاسی تذکراتی می دادند؛ عدم حمایت معظم له از جریان های فکری حوزوی و فقهایی که بر حضور بیش تر روحانیون در مخالفت با نظام سیاسی حاکم اصرار داشتند، شاهد بر این مدعاست. مدعای این پژوهش آن است که سیاست ورزی در حوزه ی علمیه ی قم - در دوران آیت الله بروجردی - مبتنی بر دوری جستن و پرهیز از سیاست به دلیل فقدان اقتضائات زمانه تنظیم می شده است. این روش، اندیشه ی سیاسی معظم له را با اندیشه ی سیاسی فدائیان اسلام و آیت الله کاشانی متمایز می کند