مطالعه واکنش برخی ویژگی های فیزیولوژیک برگ ذرت دانه ای (Zea mays L.) به سطوح مختلف آب و نیتروژن

مطالعه واکنش های فیزیولوژیک ذرت به مقادیر مختلف آب و نیتروژن، به شناسایی سازوکارهای موثر بر ایجاد مقاومت در مقابل شرایط نامطلوب محیطی کمک می کند. در این راستا، طی دو سال 1 3 9 3 و 1 3 9 4 در دانشگاه رازی، اثر سطوح مختلف آبیاری و نیتروژن بر برخی صفات فیزیولوژیک موثر بر رشد و تولید ذرت سینگل کراس 7 0 4 بررسی شد. آزمایش به صورت کرت های یک بار خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. فاکتور اصلی، چهار سطح آبیاری شامل تامین 6 0 ، 8 0 ، 1 0 0 و 1 2 0 درصد نیاز آبی و فاکتور فرعی، چهار سطح نیتروژن شامل تامین 4 0 ، 7 0 ، 1 0 0 و 1 4 0 درصد مقدار توصیه شده بر اساس آزمون خاک بود. نتایج نشان داد که به دلیل شرایط آب و هوایی متفاوت و دمای بیشتر هوا در سال دوم آزمایش محتوای نسبی آب و هدایت روزنه ای برگ ها در مقایسه با سال اول به طور معنی داری کمتر و دمای برگ به طور معنی داری بیشتر بود. همچنین تاثیر منفی کم آبی بر فعالیت فتوسیستم ? ? در سال دوم مشاهده شد. در هر دو سال، با افزایش شدت کم آبی، صفت های محتوای نسبی آب برگ، هدایت روزنه ای، سرعت فتوسنتز و سرعت تعرق کاهش یافتند. افزایش مقدار نیتروژن تا حد تامین نیاز گیاه منجر به افزایش سرعت فتوسنتز شد. در شرایط بدون تنش کم آبی، مصرف نیتروژن تا حد مقدار توصیه شده منجر به افزایش سرعت فتوسنتز، کاهش سرعت تعرق و در نهایت بهبود کارایی مصرف آب فتوسنتزی گردید. اما در شرایط کم آبیاری، تفاوت صفات مورد بررسی بین سطوح نیتروژن معنی دار نبود. در هر دو سال، افزایش همزمان آب و نیتروژن موجب افزایش عملکرد دانه گردید. در سال اول بیشترین و کمترین عملکرد دانه (9 8 0 و 2 9 4 گرم در مترمربع) به ترتیب متعلق به تیمارهای I1 2 0 %N1 4 0 % و I6 0 %N7 0 % بود. در سال دوم نیز بیشترین و کمترین عملکرد دانه (9 0 3 و 2 7 7 گرم در مترمربع) به ترتیب در تیمارهای I1 2 0 %N1 0 0 % و I6 0 %N4 0 % مشاهده شد.