مطالعه خصوصیات خاک، عملکرد و اجزای عملکرد جو (Hordeum vulgare L.) تحت تاثیر روش های مختلف خاک ورزی و میزان بقایای گیاهی

این آزمایش با هدف مطالعه تاثیر روش های مختلف خاک ورزی و میزان بقایای گیاهی گندم بر خصوصیات خاک، عملکرد و اجزای عملکرد جو در نظام تناوب زراعی گندم-جو در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گناباد و در سال زراعی 9 3 -1 3 9 2 به اجرا درآمد. البته این یک آزمایش 5 ساله (9 6 -1 3 9 1) است که در این بخش نتایج این نظام تناوب زراعی آورده شده است. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای اصلی شامل روش های مختلف خاک ورزی در سه سطح شامل: 1 - خاک ورزی متداول (شخم دیسک تسطیح کاشت با بذرکار) ، 2 - کم خاک ورزی (دیسک کاشت با بذرکار) و 3 - بی خاک ورزی، (کاشت مستقیم با بذرکار No Till.) در کرت های اصلی قرار گرفت و فاکتور فرعی، میزان بقایای گیاهی در سه سطح (1 - بدون بقایا، 2 - حفظ 3 0 % بقایا و 3 - حفظ 6 0 % بقایا محصول قبلی، گندم) که به عنوان عامل کرت فرعی مد نظر قرار گرفت. صفات مورد مطالعه علاوه بر عملکرد بیولوژیک و دانه شامل خصوصیات شیمیایی خاک بود. نتایج نشان داد بیشترین میزان پتاسیم خاک از تیمار بی خاک ورزی به دست آمد و تحت تاثیر این تیمار میزان pH و EC خاک کاهش یافت. کارایی مصرف عناصر غذایی (نیتروژن، فسفر و پتاسیم) در تیمار بی خاک ورزی بیشتر از تیمارهای دیگر خاک ورزی بود و برهمکنش تیمار بی خاک ورزی با صفر درصد بقایا بیشترین مقدار کارایی زراعی نیتروژن را نشان داد. اثر تیمارهای خاک ورزی و میزان بقایا بر عملکرد بیولوژیک، دانه و شاخص برداشت معنی دار نبود. بیشترین عملکرد بیولوژیک از تیمار بی خاک ورزی تیمار3 0 % بقایا به ترتیب با 8 5 0 0 و 8 3 9 8 کیلوگرم در هکتار و بیشترین عملکرد دانه (5 2 2 4 کیلوگرم در هکتار) از تیمار صفر درصد بقایا حاصل شد. از طرف دیگر بیشترین عملکرد دانه (3 8 9 7 کیلوگرم درهکتار) و شاخص برداشت (8 /4 9 درصد) از برهمکنش تیمار بی خاک ورزی در سطح صفر درصد بقایا حاصل شد. نتیجه اینکه افزایش میزان بقایای گیاهی تاثیر مثبتی بر کاهش EC خاک و افزایش میزان فسفر و پتاسیم خاک داشت و حذف عملیات خاک ورزی تاثیر منفی و معنی داری بر کاهش عملکرد بیولوژیک و دانه جو نداشت.