تحلیل محتوای عناوین پایان نامه های مرتبط به سالمندی در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی

اهداف سالمند شدن جوامع، چالش های جدیدی را خصوصا در کشور های درحال توسعه به وجود آورده است. به همین منظور برنامه سالمندی سازمان ملل متحد و انجمن بین المللی سالمندشناسی و طب سالمندی، دستور کار پژوهش در زمینه سالمندی در قرن 21 را به منظور اولویت بندی تحقیقات تهیه و منتشر کرده است. از طرف دیگر دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی اولین دانشگاه ایران است که در مقاطع مختلف در رشته سالمندشناسی دانشجو پذیرش کرده است و از این نظر بیشترین تعداد دانشجو را دارد. این در حالی است که تاکنون مطالعه ای در خصوص موضوعات پایان نامه های مرتبط با سالمندی در این دانشگاه انجام نشده است. هدف این مطالعه مقایسه عناوین پایان نامه های این دانشگاه با الویت های دستور کار پژوهش در زمینه سالمندی در قرن 21 است.
مواد و روش ها در این مطالعه 248 پایان نامه و پروپوزال مرتبط با سالمندی بررسی شدند. عناوین این پایان نامه ها با دستور کار پژوهش در زمینه سالمندی در قرن 21 مقایسه شد. این پایان نامه ها در سه سطح اولویت ها، حوزه های تحقیقاتی مهم و عناوین اختصاصی بررسی و با روش تجزیه وتحلیل محتوای قیاسی طبقه بندی شدند. نتایج به روش کمی تجزیه وتحلیل توصیفی شد.
یافته ها دو اولویتی که بیشترین تعداد پایان نامه ها را هم در کل دانشگاه و هم در گروه سالمندشناسی به خود اختصاص داده بودند، شامل اولویت چهارم و پنجم دستور کار پژوهش در زمینه سالمندی در قرن 21 یعنی سالمندی سالم و بیولوژی و بیماری ها بود (به ترتیب 39/ 9 و 21 درصد). کمترین تعداد عناوین نیز مربوط به اولویت دوم، یعنی امینت مادی بود (3/3 درصد). در سطح حوزه های مهم پژوهشی بیشترین تعداد پایان نامه مربوط به عملکرد ذهنی و جمسی (21/8 درصد) ، بیومدیکال و سالمندی سالم (هر کدام 19 درصد) و کمترین میزان مربوط به حیطه های تحقیقاتی تغییرات در جوامع کلان و فقر بوده است (به ترتیب 0 درصد و 0/4 درصد).
نتیجه گیری موضوعات پایان نامه های بررسی شده از نظر فراوانی با اولویت بندی های ارائه شده در دستور کار پژوهش در زمینه سالمندی در قرن 21 مطابقت ندارد. پیشنهاد می شود در مطالعات آتی دلیل این تفاوت مشخص شود و با انجام نیازسنجی، با استفاده از دستور کار پژوهش در زمینه سالمندی در قرن 21 اولویت های پژوهشی در زمینه سالمندی در سطح ملی تهیه شود.