بررسی تاثیر سناریوهای تغییر کاربری اراضی بر روی مولفه های بیلان آبی با استفاده از مدل WetSpa (مطالعه موردی: حوزه آبخیز زیارت استان گلستان)

هرساله با رشد جمعیت و توسعه اقتصادی، کاربری اراضی و پوشش زمین در حال تغییر است. انواع کاربری اراضی اثرات ویژه ای بر روی مولفه های بیلان آبی حوزه آبخیز دارند. مدل های شبیه سازی قابلیت پیش بینی سیل، بررسی تاثیر تغییر کاربری اراضی بر روی سیل و درنتیجه مدیریت حوزه آبخیز را دارا هستند. در این تحقیق به ارزیابی اثرات تغییر کاربری اراضی تحت سناریوهای جنگل زدایی و افزایش مناطق مسکونی و ترکیب این دو سناریو (جنگل زدایی مناطق مسکونی) بر روی مولفه های بیلان آبی حوزه زیارت استان گلستان با مساحت 15/95 کیلومترمربع با استفاده از مدل WetSpa پرداخته شد. به منظور اجرای مدلWetSpa از داده های ساعتی هیدرومتئورولوژی از سال 1386 تا سال 1390 شامل داده های بارش، تبخیرتعرق و دما به عنوان داده ورودی مدل استفاده شد. نتایج نشان داد بین هیدروگراف های سیل شبیه سازی شده و مشاهداتی انطباق خوبی وجود داشته است. سپس سناریوهای جنگل زدایی، افزایش مناطق مسکونی و جنگل زدایی به همراه افزایش مناطق مسکونی در محیط GIS طراحی و با استفاده از مدل واسنجی شده شبیه سازی شدند. نتایج نشان داد که مقادیر جریان های سطحی، زیرسطحی و آب زیرزمینی و رواناب کل در سناریوهای اعمال شده افزایش یافته است. بیشترین تغییر مربوط به مولفه رواناب سطحی می باشد که از مقدار 2/5 میلی متر در سناریوی اول به مقدار 18 میلی متر در سناریوی چهارم (مجموع افزایش مناطق مسکونی و جنگل زدایی) افزایش یافته است. همچنین کاهش زبری سطح زمین و میزان تاج پوشش منجر به کاهش میزان تبخیر و تلفات برگابی در حوزه مطالعاتی گردیده است.