اثر روش های مختلف استخراج بر ترکیبات فنولی و خاصیت آنتی اکسیدانی عصاره برگ توت سفید (.Morus alba L)

اکسایش عامل اصلی فساد چربی ها و روغن ها محسوب می شود. اکسیداسیون روغن ها علاوه بر تغییر ویژگی های ارگانولپتیکی ماده غذایی، ارزش غذایی و عمر نگهداری روغن ها را کاهش می دهد. به همین دلیل آنتی اکسیدان های سنتزی برای جلوگیری از بدطعمی ناشی از اکسایش به روغن ها و چربی ها اضافه می شود. با توجه به اینکه آنتی اکسیدان های سنتزی مانند تری بوتیل هیدروکینون (TBHQ) ، بوتیلید هیدروکسی تولوئن (BHT) ، بوتیلید هیدروکسی آنیزول (BHA) واسترهای گالات اثرات نامطلوبی همچون اثر جهش زایی و سرطان در بدن انسان دارد لذا تولید آنتی اکسیدان های طبیعی به عنوان جانشین ضروری می باشد. هدف از این پژوهش بررسی اثرات روش های مختلف استخراج بر ترکیبات فنلی و فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره برگ توت سفید به عنوان آنتی اکسیدان طبیعی می باشد.

برگ توت سفید بعد از خشک شدن آسیاب گردید و عصاره ها با استفاده از روش های ماسراسیون (حلال اتانول- آب، 50:50) ، اولتراسوند و سیال فوق بحرانی استخراج شدند. مقدار کل ترکیبات فنولی با روش فولین-سیوکالتو و توکفرول عصاره ها با استفاده از روش رنگ سنجی اندازه گیری شد و برای اندازه گیری فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره در غلظت های 500، 1000، 1500 و 2000 قسمت در میلیون از روش های مهار رادیکال آزاد 1،1 دی فنیل 2، پیکریل هیدرازین (DPPH) ، بیرنگ شدن بتاکاروتن/ اسید لینولئیک استفاده شد. میزان فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره ها با آنتی اکسیدان سنتزی TBHQ مقایسه گردید.

مقدار ترکیبات فنولی و توکفرول در روش استخراج با اولتراسوند بیشتر از سایر روش ها بود. فعالیت مهار رادیکال آزاد DPPH غلظت های مختلف عصاره نشان داد که در تمام نمونه های مورد بررسی با افزایش غلظت عصاره میزان مهار رادیکال آزاد افزایش یافته است و اختلاف معنی دار آماری بین غلظت های مختلف مشاهده شد. میزان مهار رادیکال های آزاد از 98/40% تا 46/77% متغیر بود. در روش بیرنگ شدن بتاکاروتن/لینولئیک اسید مشاهده شد که با افزایش غلظت عصاره در تمام نمونه های مورد بررسی فعالیت آنتی اکسیدانی افزایش یافت و در تمام غلظت های مورد بررسی نمونه های اولتراسوندی بالاترین فعالیت آنتی اکسیدانی و عصاره های استخراج شده با روش ماسراسیون کمترین فعالیت آنتی اکسیدانی را داشتند. با افزایش غلظت عصاره از 500 به 2000 قسمت در میلیون فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره افزایش یافت و غلظت 2000 قسمت در میلیون از عصاره برگ سفید توت از نظر فعالیت آنتی اکسیدانی اختلاف معنی دار آماری (05/0 p <) با 100 قسمت در میلیون آنتی اکسیدان سنتزی TBHQ نداشت.

به طور کلی، نتایج حاصل از مطالعه حاضر نشان داد که استخراج با اولتراسوند در فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره برگ توت سفید با روش رادیکال آزاد DPPH و بیرنگ شدن بتا کاروتن/ لینولئیک اسید موثرتر بود. فعالیت آنتی اکسیدانی بالای عصاره به نظر می رسد به توکوفرول و محتوای فنولیک بالای آن نسبت داده شود. بنابراین، عصاره برگ توت سفید میتواند به عنوان یک آنتی اکسیدان طبیعی جایگزین مناسبی برای آنتی اکسیدان های سنتزی در صنعت غذا باشد