مدیریت تضاد آب کشاورزی در حوزه آبخیز گاوشان: راهکارهای مبتنی بر راهبرد همکاری

منظور از تضاد های محلی آب، رفتار ناسازگاری است که ذینفعان منابع آب مشترک از خود بروز می دهند. چنانچه این تضادها مدیریت نشوند، پیامدهای ناگواری به دنبال خواهند داشت. از این رو، مدیریت تضاد منابع آب مورد توجه بسیاری از برنامه ریزان و سیاست گذاران قرار گرفته است. حوزه آبخیز گاوشان یکی از مناطقی است که تضاد آب کشاورزی را تجربه کرده است. بنابراین، در این پژوهش کیفی با استفاده از پارادایم طبیعت گرایانه تلاش شد در گام اول، فرایندی پویا مبتنی بر مذاکره فراهم آید و سپس با مشارکت ذینفعان راه حل های برد- برد در مدیریت تضاد محلی آب کشاورزی تبیین گردند. جامعه مورد مطالعه در این تحقیق، بهره برداران آب کشاورزی در حوضه آبخیز گاوشان بود. متناسب با طبیعت تحقیقات کیفی، از نمونه گیری هدفمند استفاده شد و تعداد 26 مشارکت کننده از گروه های ذینفع در فرایند پژوهش مشارکت نمودند. گردآوری داده های مورد نیاز از طریق برگزاری بحث های گروهی متمرکز، ترسیم ماتریس تضاد و درخت مشکل صورت گرفت. توزیع و تقسیم آب، موضوع آب بها، تملک اراضی و نگهداری از شبکه، مهم ترین موارد تضادی بود که شناسایی شدند. بر اساس یافته های پژوهش، اصلاح ساختار حکمرانی آب با تحویل آب به کشاورزان، توانمندسازی مردم محلی در مدیریت تضاد و مذاکره، ایجاد ساز و کار برد- برد برای مدیریت تضاد در سطح محلی با مشارکت کشاورزان و برگزاری کارگاه و دوره های آموزشی در زمینه ی نحوه کار و نگهداری از تجهیزات شبکه، از مهم ترین راهکارهای مدیریت تضاد آب در منطقه بودند. نتایج این تحقیق می تواند به کارآمدی بیشتر مدیریت منابع آب کشاورزی در حوضه آبخیز گاوشان کمک نماید.