مطالعه کانی شناسی زغال سنگ معدن غزنوی، البرز شرقی

معدن زغال سنگ غزنوی در 45 کیلومتری جنوب شهرستان آزادشهر واقع شده و یکی از معادن فعال استان گلستان است. استخراج زغال از لایه های زغال دار اول و سوم معدن غزنوی صورت می پذیرد. بررسی های کانی شناسی به وسیله روش پراش پرتو x (XRD) و میکروسکوپ الکترونی روبشی مجهز به طیف پراش انرژی پرتو x (SEM/EDS) بیانگر حضور کوارتز و کانی های رسی به عنوان کانی های اصلی و کانی های پیریت (± پیریت آرسنیک دار) ، ژیپس، ژاروسیت (ناتروژاروسیت) ، گوتیت، هماتیت، پلاژیوکلاز، فلدسپات قلیایی، ± روتیل، ± کروندوم و ± برلینیت کانی های فرعی در زغال سنگ غزنوی هستند. پس از تشکیل زغال سنگ، بر اثر هوازدگی کانی های آهن دار اولیه مانند پیریت، کانی های ژاروسیت، ناتروژاروسیت، هماتیت و گوتیت با خاستگاه ثانویه تشکیل شده اند. کانی های برلینیت، روتیل، کروندوم، پلاژیوکلاز و میکروکلین در زغال سنگ معدن غزنوی خاستگاه اولیه (درونزاد) نداشته و طی رسوبگذاری مواد آلی به صورت ثانویه (برونزاد) از بیرون وارد حوضه رسوبی شده اند. وجود کانی های کوارتز، پلاژیوکلاز، فلدسپات قلیایی، روتیل و کروندوم نشان می دهد که این کانی ها برآمده از فرسایش واحدهای آذرین قدیمیتر مثل بازالت سلطان میدان و گرانیت های قلیایی منطقه خوش ییلاق هستند که به محیط های باتلاقی حمل شده اند. در زغال سنگ های مورد بررسی دو نسل پیریت وجود دارد. پیریت های درونزاد نسل اول، خودشکل بوده و در زمینه زغال سنگ پراکنده هستند. پیریت های درونزاد نسل دوم، دانه ریز و بی شکل هستند و پس از تشکیل زغال سنگ ها به صورت پرکننده درز و شکافها دیده می شوند. بررسی یک نمونه زغال سنگ معدن غزنوی با روش طیف سنجی تبدیل فوریه فروسرخ (FT-IR) نشان می دهد که در آن علاوه بر کانی های سیلیکاته و رسی، گروه های عاملی و همچنین ارتعاشات کششی C=C آروماتیک در رابطه با بخش آلی و گروه عاملی OH مربوط به حضور کانی های آبدار در این زغال سنگ ها وجود دارند.