اثربخشی آموزش ذهن آگاهی در مقایسه با تنظیم هیجان بر سازگاری دانش آموزان نوجوان دچار اختلال کاستی توجه/فزون کنشی

هدف پژوهش تعیین اثربخشی آموزش ذهن آگاهی و تنظیم هیجان بر سازگاری دانش آموزان دچار اختلال کاستی توجه/فزون کنشی بود. روش پژوهش شبه آزمایشی با گروه گواه و طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری یک ماهه و جامعه آماری 341 دانش آموز پسر ارجاع داده شده به مرکز مشاوره آموزش و پرورش شهرستان اسلام شهر در سال تحصیلی 96-1395 بود. از این جامعه 45 دانش آموز 14 تا 16 ساله که بالاترین نمره را در مقیاس اختلال کاستی توجه/فزون کنشی کانرز، ایرهارد و اسپارو (1999) و کمترین سطح سازگاری را در مقیاس سازگاری سینها و سینگ 1993 کسب کرده بودند؛ انتخاب و بهشکل تصادفی در دو گروه آزمایشی و یک گروه گواه کاربندی شدند. ذهن آگاهی کابات- زین (1992) و تنظیم هیجان آلن، مک هاگ و بارلو (2009) در 8 جلسه 90 دقیقه ای یک بار در هفته بهشکل گروهی به گروه های آزمایشی آموزش داده شد. نتایج نشان داد آموزش ذهن آگاهی و تنظیم هیجان بر بهبود سازگاری (89/8 =F، 006/0 =P) ، (54/12 =F، 001/0 =P) و همچنین بر کاهش نشانگان کاستی توجه/فزون کنشی (87/9 =F، 004/0 =P) ، (59/16 =F، 001/0 =P) موثرند و این تاثیر در مرحله پیگیری پایدار مانده است. از آنجا که آموزش تنظیم هیجان، بر تعامل فرد با هم سال ها و اجتماع بهشکل مستقیم تاثیرگذار است و از سوی دیگر بهنظر میرسد شامل مؤلفه ذهن آگاهی نیز باشد تا فرد بتواند به تنظیم هیجان خویش بپردازد؛ از اینرو، می توان آن را روش موثرتری نسبت به آموزش ذهن آگاهی برای ارتقای سطح سازگاری و کاهش نشانگان کاستی توجه/ فزون کنشی دانش آموزان به شمار آورد.