بررسی اثرمکملهای مختلف مس برعملکرد، برخی فراسنجه های خون و پاسخ ایمنی همورال دربره های نرسنجابی

مس از عناصر کم مصرف می باشد که در بسیاری از فرآیندهای مهم بدن حضور دارد و نقش حیاتی ایفا میکند. کمبود مس در برخی نواحی جهان یک مشکل عمده در نشخوارکنندگان محسوب میشود. به همین منظور در تنظیم جیره غذایی گوسفند برای جبران کمبود مس معمولا از مکمل های تغذیه ای استفاده می شود. بنابراین، پژوهش حاضر به منظور ارزیابی اثر دو فرم مکمل مس بر عملکرد، برخی فراسنجه های خونی و صفات لاشه بره های نر سنجابی طراحی شد.

تعداد 15 راس بره نر (38/3±04/26 کیلوگرم؛ 3 -4 ماهه) در سه گروه پنج راسی در قالب طرح کاملا تصادفی در جایگاه انفرادی به مدت 90 روز نگهداری شدند. تیمارها شامل جیره پایه (شاهد، محتوی 6/5 میلی گرم در کیلوگرم مس) بدون مکمل مس، جیره پایه میلی گرم مس- لایزین در کیلوگرم ماده خشک و جیره پایه 15 میلی گرم نانومس در کیلوگرم ماده خشک بودند. مکمل ها روزانه به همراه جیره پایه در اختیار بره ها قرار گرفت. در روزهای صفر،60،30 و90 آزمایش از ورید وداج بره ها خونگیری به عمل آمد و میزان مس و روی پلاسما، میزان سرولوپلاسمین سرم، فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز، ظرفیت آنتی اکسیدانی تام، شاخص مالون دی آلدهید، شمارش تفریقی گلبول های سفید خون و هماتوکریت تعیین گردید. در پایان آزمایش، تعداد 3 راس بره از هر گروه به روش استاندارد ذبح گردید و از بافت های چهارسر ران، کبد، کلیه و طحال برای اندازه گیری میزان مس، نمونه برداری شد و برخی صفات لاشه مورد بررسی قرار گرفت.

استفاده از مکمل مس در فرم های مختلف تاثیری بر عملکرد رشد بره ها نداشت. استفاده از مکمل مس تاثیری بر فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز و ظرفیت آنتی اکسیدانی کل نداشت ولی شاخص مالون دی آلدئید سرم خون در مقایسه با گروه شاهد کمتر بود (05/0>P). درصد هماتوکریت دربره های تغذیه شده با جیره حاوی مکمل مس نسبت به گروه شاهد تفاوت معنی داری نداشت (05/0<P) ولی درصد لنفوسیت در بره های دریافت کننده مس آلی و درصد نوتروفیل در بره های گروه مس نانو کمترین بود (05/0>P). افزودن مکمل مس-لیزین به جیره غلظت مس پلاسما را نسبت به گروه های شاهد و مکمل نانو مس افزایش داد (01/0>P) و غلظت روی پلاسما روند کاهشی داشت (05/0<P). همچنین مکمل نمودن جیره با مس تاثیر معنی داری بر غلظت سرولوپلاسمین نداشت. میزان ذخیره عنصر مس در بافت های کبد و طحال گروه های دریافت کننده مکمل مس نسبت به گروه شاهد بیشتر بود (05/0>P).

در مجموع نتایج نشان داد که استفاده از مکمل مس به فرم های آلی یا نانو تاثیر معنی داری بر عملکرد رشد بره ها نداشت. علاوه براین وضعیت آنتی اکسیدانی و سیستم همورال بره ها نیز تحت تاثیر قرار نگرفت هرچند سبب بهبود شاخص مالون دی آلدئید سرم خون شد.