تحجر و تاثیر آن بر ادبیات داستانی (1340-1330)

به گواه تاریخ و با کمی نگاه نقادانه به تاریخ اجتماعی دهه های سی و چهل و همچنین با کمی تامل می توان به این نکته پی برد که جریان تحجرآمیز حوزه علمیه قم، مهم ترین جریان دینی آن زمان است که به سردمداری مجتهدین به نامی در داخل و خارج از ایران با قدرت هرچه تمام تر به راه خود ادامه می دهد. این جریان همه شئون زندگی مردم را در دست گرفته و اجازه عرض اندام به هیچ نیروی اجتماعی دیگری نمی دهد. این مقاله می کوشد تصویری دقیق از تاریخ اجتماعی دهه های یادشده ارائه دهد و همچنین تاثیر جریان تحجرآمیز را بر زندگی مردم آن روزگار و در نهایت بر روی ادبیات داستانی بررسی نماید. جامعه آماری در این مقاله همه آثار نویسندگان دهه های سی و چهل است و نمونه گیری موردبررسی در این تحقیق، کتاب های انتخابی هرکدام از نویسندگان است که با روش تحلیل محتوای کیفی موردبررسی قرارگرفته است. نتیجه این بررسی نشان می دهد که علی رغم تاثیر بسیار زیاد این جریان بر مردم، به خصوص مردم طبقات پایین تر جامعه، نشانی از تاثیر آن بر ادبیات داستانی یافت نمی شود. جریان تحجرآمیز طبقه ای را تحت شئون خود گرفته که کمترین ارتباطی با ادبیات داستانی ندارد. به عبارت دیگر، جریان تحجر تاثیر چندانی در فرم و محتوای ادبیات داستانی نداشته و فقط زندگی اجتماعی مردمان طبقه پایین را تحت تاثیر قرار داده است.