بررسی «سوژه» و «دیگری» در برخی اشعار ریتا عوده از منظر نقد روانکاونه ی ژاک لاکان

ژاک لاکان با پیوند روانکاوی پست مدرن و زبانشناسی نظریه ی ناخودآگاه زبان و متن را مطرح نمود. وی مراحل رشد «سوژه» را با گذر از «نظم خیالی» و «آینه ای» ، «نظم نمادین» و «نام پدر» و «امر واقعی» ، از طریق زبان و «دیگریبزرگ» و «کوچک» معرفی و تحلیل می کند. در این روند شعر و هنر جایگزین «حس فقدان» می شود. ریتا عوده شاعر و سوژه ای است که هویتش را در ارتباط با «دیگری» و گذر از این مراحل بازسازی می کند تا این هویت را بر تمامی احتمالات ممکن تحمیل کند. در این راه زبان ناخودآگاه «سوژه» همان «دیگری بزرگ» است که گاه وی را فراتر از «نظم نمادین» (قوانین اجتماعی و فرهنگی) می برد. این «دیگری بزرگ» از نظر لاکان در نتیجه ی ناخودآگاه، «میل» و «فقدان سوژه» ، خالق هویتی سیال و چند پاره خواهد بود که در شعر ریتا عوده بازنمایی می شود. مقاله با روش توصیفی تحلیلی به بررسی «سوژه» و «دیگری» در برخی اشعار ریتا عوده می پردازد، شاعری که در خاورمیانه و فلسطین زندگی می کند و به عنوان یک شاعر زن، شاهد چالش هویت، گسست، یکپارچگی، ناامیدی و بازسازی هویت در شعر وی هستیم. کل این روند در ارتباط مستقیم با «دیگری» جریان پیدا می کند، به همین دلیل می توان براساس نظریات ژاک لاکان نحوه ی تولد «سوژه» ، «فاعل شناسا» و «حضور دیگری» و «حس فقدان» را در اشعار وی لمس کرد.