نگاهی تحلیلی به رفتار احمد بن عیسی در تبعید برخی از راویان

مکتب حدیثی قم یکی از بزرگ¬ترین مکتب¬های حدیثی شیعه است. دیدگاه¬های این مکتب و رفتارهای آن تاثیر بسیاری بر دیدگاه و رفتار محدثان دیگر داشته است. یکی از رفتارهای ویژه که در دوره¬ای از اوج مکتب قم رخ داد، اخراج سه نفر از محدثان به سبب غلو و یک نفر به سبب نقل از ضعفا بود. قرارگرفتن احمد بن محمد بن عیسی در مسند مهم ریاست حوزۀ قم و اخراج گروهی از راویان نام¬دار، پرسشی است که همواره در مباحث حدیثی و رجالی مطرح می¬شود. تاکنون پاسخ¬های متعددی به این پرسش داده شده؛ اما نویسنده بر این باور است که از رهگذر شناخت شخصیت¬های نام¬برده و نیز بازشناسی شخصیت ابن عیسی و همچنین توجه به فضای آن دوره، می¬توان احتمالات دیگری نیز مطرح کرد. نگاشتۀ حاضر ابتدا شناسایی مختصری از موضوع غلو و مکتب قم ارائه کرده و سپس شخصیت ابن عیسی و محدثان تبعیدشده را معرفی می¬کند؛ آنگاه به تحلیل دربارۀ احتمالات دیگر نسبت به چرایی اخراج این افراد از قم، می¬پردازد.