تصویر بدنی و رضایتمندی پس از جراحی حفظ پستان و ماستکتومی همراه با بازسازی با پروتز

مطالعات بالینی نشان داده‏اند که روش‏های جراحی رایج سرطان پستان شامل جراحی حفظ پستان و ماستکتومی از نظر بقای بیماران یکسان هستند اما تغییرات ظاهری ایجاد شده در زنان می‏توانند موجب آسیب‏های روحی- روانی و تغییر در کیفیت زندگی شوند. هدف از این مطالعه مقایسه دو گروه بیماران بعد از جراحی حفظ پستان و بازسازی با پروتز بعد از ماستکتومی از نظر رضایتمندی از عمل جراحی و تصویر بدنی درکلینیک تخصصی پژوهشکده معتمد جهاد دانشگاهی و بیمارستان امام خمینی بود. بیماران مبتلا به سرطان پستان مرحله 0, I, II از شهریور 1395 تا مهر 1396 که حداقل سه ماه از پایان درمان آن‏ها گذشته بود و برای آن‏ها جراحی حفظ پستان یا بازسازی با پروتز پس از ماستکتومی انجام شده بود در صورت رضایت وارد مطالعه شدند. برای بررسی تصویر بدنی از گونه فارسی پرسشنامه BICI که توسط خود بیماران پاسخ داده می‏شود و برای سنجش رضایتمندی نیز از امتیاز کمی 10 نمره ‏ای و نیز کیفی 4 رتبه‏ ای استفاده شد. میانگین نمرات پیامد با استفاده از نرم افزار SPSS بررسی شد و ارتباط متغیرهای جمعیتی شامل سن، وضعیت تاهل، شغل، وضعیت اقتصادی خانواده با پیامدهای مذکور با استفاده از آزمون‏ های نان‏پارامتریک Kruskal-Wallis & Mann- Whitney مورد تحلیل قرار گرفت. آستانه معنی‏ داری کمتر از 05/0 در نظر گرفته شد.
یافته ‏ها: در مجموع در این فاصله زمانی، 70 بیمار مبتلا به سرطان پستان با سابقه جراحی حفظ پستان به روش انکوپلاستی و 43 بیمار با سابقه بازسازی با پروتز بعد از ماستکتومی وارد مطالعه شدند. میانگین زمان سپری شده از جراحی، 5/43 ماه (3-288) و میانگین سنی بیماران 3/44 بود. دو گروه از نظر سنی تفاوت معنی‏دار نداشتند. همچنین تفاوت معنی‏داری از نظر شغل، میزان تحصیلات، وضعیت تاهل بدست نیامد اما از نظر وضعیت اقتصادی تفاوت معنی‏دار بین گروه‏ های تحت مطالعه وجود داشت. میانگین نمره تصویر بدنی در گروه جراحی حفظ پستان 4/33 و در گروه بازسازی با پروتز 8/33 بود که تفاوت معنی‏ داری مشاهده نشد (p=0. 854). همچنین بین متغیرهای زمینه‏ ای و تصویر بدنی ارتباط معنی‏داری وجود نداشت. میانگین نمره رضایتمندی بیماران 26/9 (2-10) بود. این میزان برای جراحی حفظ پستان 49/9 و برای بازسازی با پروتز 89/8 بود که تفاوت آماری معنی‏داری را نشان می‏داد (p=0. 004). میزان رضایتمندی با سن ارتباط معنی‏ داری داشت.
نتیجه‏ گیری: جراحی حفظ پستان و بازسازی با پروتز بعد از ماستکتومی از نظر تصویر بدنی اختلاف معنی‏داری ندارند اما میزان رضایتمندی بیماران بازسازی از نتیجه جراحی خود کمتر از حفظ پستان است. روش ارجح جراحی سرطان پستان در صورت عدم وجود کنتراندیکاسیون ، جراحی حفظ پستان است ولی در مواردی که ماستکتومی ناگزیر است پیشنهاد بازسازی به بیماران برای بهبود تصویر بدنی و کیفیت زندگی ضروری است.