مقایسه تغییرات مکانی فرسایش خاک در آبخیز های شاهد و نمونه گنبد در استان همدان

بررسی تغییرات زمانی و مکانی فرسایش خاک و عوامل موثر بر آن برای ارائه راه کارهای مناسب برای برنامه ریزی درست استفاده از منابع آبخیز اهمیت به سزایی دارد. حال آن که مطالعات کمی به بررسی تغییرات زمانی فرسایش خاک و تغییرات مکانی آن پرداخته اند. در این پژوهش تغییرپذیری زمانی مشارکت مکانی فرسایش خاک در حوزه های آبخیز شاهد و نمونه گنبد، استان همدان با مساحت 300 هکتار، بررسی شده است. برای این منظور نقشه های کاربری اراضی، بافت خاک و تندی شیب، تلفیق و واحد های کاری حوزه آبخیز مورد مطالعه به دست آمد. سپس در هر واحد کاری اقدام به اندازه گیری رسوب با استفاده از شبیه ساز باران با شدت 50 میلی متر بر ساعت با تداوم 30 دقیقه طی فصل بارش منطقه در دو ماه آبان و آذر 1393 شد. سپس سه نقطه با خصوصیات نسبی مشابه و معرف هر واحد کاری واقع در رئوس مثلث متساوی الاضلاع مشخص شد. در طول مدت اعمال بارش، مقادیر رسوب در هر پنج دقیقه یک بار پس از شروع تا خاتمه آن اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل های آماری با استفاده از تحلیل آنالیز واریانس نشان داد که اختلاف بین واحد های کاری مختلف در آبخیزهای نمونه و شاهد از نظر مقدار فرسایش خاک در سطح اطمینان یک درصد معنی دار و موید تغییرات مکانی فرسایش خاک و متعاقبا تولید رسوب در بخش های مختلف حوزه آبخیز بود. حال آن که، اختلاف فرسایش خاک در واحدهای کاری مورد مطالعه برای ماه های آبان و آذر با استفاده از آزمون t معنی دار ارزیابی نشد.