تولید بیوسورفکتانت و حذف زیستی لکه های نفتی با استفاده از جدایه های بومی باکتری های سواحل جنوبی دریای خزر

امروزه تجزیه زیستی آلودگی های نفتی با استفاده از باکتری های بومی درخور توجه است. هدف پژوهش حاضر، جداسازی باکتری های بومی تولید کننده بیوسورفکتانت با قابلیت حذف زیستی لکه های نفتی موجود در سواحل دریای خزر است. مواد و روش ‏‏ها: نمونه برداری از رسوبات و لکه های نفتی هفت ایستگاه داخل سواحل بندر انزلی و کیاشهر انجام شد. تولید بیوسورفکتانت با استفاده از روش های کمی و کیفی شامل همولیز در محیط آگار خون دار، روش گسترش نفت، آزمایش انهدام قطره، فعالیت امولسیون کنندگی (آمیزندگی) و آزمون کشش سطحی انجام شد. میزان تجزیه زیستی ترکیبات در رسوبات و لکه های نفتی به روش کروماتوگرافی گازی (GC-MS) و شناسایی باکتری ها با آزمون های بیوشیمیایی و تعیین توالی ژن 16S rRNA انجام شد. از میان 115 جدایه حاصل، 57 جدایه بر اساس آزمون های کیفی تولید کننده ترکیبات فعال سطحی بودند. 15 جدایه از 57 جدایه برای مراحل بعدی و آزمون های تکمیلی انتخاب شدند؛ نتایج اسپکتروفتومتری این جدایه ها نشان دادند جدایه 3J با میزان حذف نفت 6/94 درصد طی 7 روز توانمندترین جدایه در حذف هیدروکربن های نفتی است. تجزیه وتحلیل کروماتوگرافی گازی حذف 90 درصد ترکیبات آلیفاتیک طی 21 روز را توسط این جدایه نشان دادند. سه جدایه برتر تولید کننده ترکیبات بیوسورفکتانت شامل J3، J5 و J12 بر اساس آزمون های بیوشیمیایی و مولکولی به ترتیب در گروه های باسیلوس سرئوس، استافیلوکوکوس همولیتیکوس و سودوموناس آئروژینوزا شناسایی شدند. بحث و نتیجه‏ گیری: نتایج نشان دادند سویه های جداسازی شده سطح آبگریزی، توانایی تولید ترکیبات فعال کننده سطحی و ویژگی تجزیه ترکیبات هیدروکربنی را در حد مناسبی دارند. جدایه های J3 و J5 و J12 بیشترین درصد حذف نفتی را نشان دادند و نمونه J3 پس از 21 روز با استفاده از کروماتوگرافی گازی (GC-MS) میزان TPH را به میزان6/94 درصد در نفت خام کاهش داد.