بررسی شگردهای خوانش انتقادی در کتاب های تصویری داستانی ایرانی

نابرابری قدرت آفرینندگان آثار ادبی ویژه ی کودکان و نوجوانان با مخاطبان خود از یک سو و پذیرش ناگزیری آغشته بودن متن های کودکان و نوجوانان به ایدئولوژی ازسوی دیگر، منتقدان و نظریه پردازان ادبیات کودک را به این بحث کشانده است که باید خوانندگان کم سال را از حضور و چگونگی حضور ایدئولوژی در متن آگاه کرد تا خواننده به جای پذیرش یک سویه به خواننده ی کنشگر متن تبدیل شود و بدین وسیله، خود را از فشار ایدئولوژی کتاب برهاند.
سخنان نودلمن (2000) پیرامون تاثیر فاصله گذاری بر مخاطب، مگیلیس (2009) در اهمیت و کارکرد چندصدایی، استیونز (2011) درباره ی نقش گفت وگومندی نمونه هایی از ادعای یادشده اند.
ضمن تاکید بر نقش مابان و آموزگاران، می توان انتظار داشت که مولفان آثار، راه خوانش انتقادی را بر خواننده باز گذارند. برخی کتاب های تصویری داستانی که در دهه های اخیر در ایران منتشر شده است، نشان از توجه بعضی پدیدآورندگان این آثار به چنین رویکردی دارد.
مقاله ی حاضر، به دنبال کشف شگردهایی است که آفرینندگان کتاب های تصویری داستانی ایران، جهت گسترش توانایی خوانش انتقادی خوانندگان کم سال خویش به کار می گیرند. این پژوهش از نوع کیفی، روش داده یابی اسنادی و روش داده کاوی، تحلیل محتوا به روش استقرایی است. تحلیل های این پژوهش نشان می دهد که هر دو نمونه ی پژوهش، در این مسیر گام برداشته اند؛ اما امکان خوانش انتقادی در آن ها به صورت کامل فراهم نیامده است.