ارزیابی تولیدات علمی جمهوری اسلامی ایران در حوزه ی دیابت و تعیین جایگاه منطقه ای و بین المللی آن طی دو دهه ی اخیر (2015-1996)

تعیین جایگاه و نقش هر کشور در تولیدات علمی در حوزه‏های مختلف موضوعی، نشان دهنده ی میزان توانمندی و عملکرد آن کشور در جهت ارتقا و کمک به بهبود آن موضوع می‏باشد. هدف از مطالعه ی حاضر، بررسی کمی و کیفی تولیدات علمی حوزه ی دیابت جمهوری اسلامی ایران و تعیین جایگاه آن در منطقه و جهان می‏باشد. مطالعه ی حاضر به روش پیمایشی توصیفی (مقطعی) و با رویکرد علم‏سنجی صورت گرفته است. جامعه ی مطالعه ی حاضر را 2291 مقاله و مدرک علمی جمهوری اسلامی ایران در حوزه ی دیابت تشکیل می‏دهند که طی دو دهه ی اخیر و در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس نمایه شده‏اند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و ترسیم گراف‏ها، از نرم افزارهای SPSS، NodeXL و VOSviewer استفاده شده است. روند تولیدات علمی ایران در حوزه ی دیابت در طی سال‏های مورد بررسی رشد داشته و از 5 مورد در سال 1996 به 299 مورد در سال 2015 رسیده است. یافته‏ها نشان داد که دانشگاه علوم پزشکی تهران، ایالات متحده آمریکا و دکتر فریدون عزیزی به ترتیب به عنوان مهم‏ترین مرکز تولید کننده، کشور همکار و نویسنده ی پرتولید شناسایی شده‏اند. همچنین جایگاه جمهوری اسلامی ایران طی‏ سال‏های مورد بررسی رشد مطلوبی داشته و ایران به ترتیب درسطح منطقه‏ای و سطح بین‏المللی به رتبه ی دوم و بیست و یکم ارتقاء یافته است. هرچند به لحاظ کمی تولیدات علمی کشورمان در حوزه ی دیابت طی سال‏های مورد بررسی رشد مثبتی داشته است، ولی سهم جمهوری اسلامی ایران از کل تولیدات علمی حوزه ی دیابت بسیار ناچیز بوده است. همچنین بخش قابل توجهی از مدارک علمی منتشر شده در مجلات نه چندان معتبر و باکیفیت داخلی منتشر شده‏اند. سیاست‏گذاری و برنامه‏ریزی دانشگاه‏های علوم پزشکی و در راس آن وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای افزایش مطالعات و پژوهش‏های مرتبط با حوزه دیابت و ارتقای سطح کمی و کیفی تولیدات علمی لازم و ضروری به نظر می‏رسد.