عوامل خطر و محافظت کننده استعداد اعتیاد نوجوانان دبیرستانی

برخی بسترهای نامطلوب اجتماعی و خانوادگی آسیب پذیری فرد را برای مصرف مواد افزایش داده و فرد را مستعد اعتیاد می کنند. هدف از مطالعه حاضر، تعیین عوامل خطر و محافظت کننده در استعداد اعتیاد نوجوانان دبیرستانی است. روش و این مطالعه توصیفی همبستگی با مشارکت 367 نفر از دانش آموزان دوره دوم دبیرستان های ارومیه که بین 16 تا 20 سال سن داشتند، انجام شد. نمونه گیری به روش خوشه ایتصادفی برحسب ناحیه، جنسیت، رشته و سال تحصیلی صورت گرفت. داده ها با استفاده از پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی و استعداد اعتیاد ویراست نوجوانان جمع آوری شد و با آزمون های آماری همبستگی پیرسون، t مستقل و رگرسیون چندگانه با استفاده از نرم افزار SPSS-22 تجزیه و تحلیل شدند. در این مطالعه 178 (5/48%) نفر دختر و 189 (5/51%) نفر پسر در پایه های تحصیلی دوم، سوم و چهارم بودند و در رشته های انسانی، تجربی و ریاضی تحصیل می کردند. پسران با میانگین (انحراف معیار) (1/18) 4/83 استعداد اعتیاد بیشتری نسبت به دختران (3/16) 9/78 داشتند (02/0=P). وضعیت تحصیلی بد (001/0P<) و تعداد زیاد دوستان (001/0P<) عوامل خطر در افزایش استعداد اعتیاد بودند. پیشرفت تحصیلی (001/0P<) ، میزان وقتی که والدین در اختیار فرزندان قرار می دهند (05/0P<) و میزان وقتی که فرزندان با والدین (005/0P<) سپری می کنند، عوامل محافظت کننده از استعداد اعتیاد محسوب می شوند. سایر عوامل شامل مصرف سیگار، سن اولین مصرف سیگار، ورزش کردن، منطقه سکونت، اشتغال مادر، نوع مسکن، درآمد خانواده، تحصیلات پدر و مادر، در مستعد کردن دانش آموزان به اعتیاد نقشی ندارد. دانش آموزان پسر، دانش آموزانی که وضعیت تحصیلی بدی دارند و دانش آموزانی که با دوستان متعدد و زیادی معاشرت می کنند، در معرض خطر استعداد اعتیاد قرار دارند. در مقابل دانش آموزان دختر، دانش آموزانی که پیشرفت تحصیلی خوبی دارند، والدین آنان اوقات زیادی را برای بودن با آنان صرف می کنند و آنان نیز اوقات بیشتری را با خانواده سپری می کنند، از خطر استعداد اعتیاد به دورند.