ساختار موسیقایی مناجات امام علی (ع) در مسجد کوفه

موسیقی یکی از عناصر تحلیل ساختاری آثار ادبی است که نقش بسزایی در بیان و انتقال مفاهیم ایفا می کند و به سخن تعالی می بخشد. ادعیه و مناجات های ائمه (ع) بیانگر توحید و توجه انسان ها به ساحت مقدس ربوبی است که لحن زیبا و موسیقی دلنشین آن ها، از مهم ترین عوامل القاء و انتقال این مفاهیم در خوانندگان آن است. یکی از این آثار پرمایه، مناجات امام علی (ع) در مسجد کوفه است که لحن عارفانه و زبان شیوای آن با مضامین والا و معارف عالی همراه است.
هدف پژوهش حاضر، تحلیل و ارزیابی عوامل موسیقایی مناجات امام علی (ع) است تا از این رهگذر میزان تاثیرگذاری آواها در انتقال مفاهیم آن به مخاطب تبیین گردد. بر این اساس با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی به بررسی شناسه های موسیقایی مناجات چون، توازن هجایی، تکرار، سجع و تضاد می پردازیم. یافته ها نشان می دهد که آوای قیامت و حقیقت رستاخیز در قسمت نخست مناجات، با به کارگیری متناسب هجای بلند و کوتاه، تکرار و سجع برخاسته از واژگان، در گوش آدمی طنین می اندازد. چنانکه بسامد بیشتر هجای بلند، ذوق سلیم در انتخاب واژگان متضاد، تکرار واژگان و سجع متوازن در بخش دوم مناجات که تضرع حضرت به درگاه ربوبی است، در قوت بخشی موسیقی آن موثر افتاده است.